5 λόγοι να ΜΗΝ κάνετε gluten-free δίαιτα (αν δεν πάσχετε από κοιλιοκάκη)

Έχει περάσει πάνω από μία δεκαετία από τότε που η gluten-free δίαιτα εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα. Η διατροφή αυτή προωθείται από τα μέσα ενημέρωσης και αρκετές διασημότητες με αποτέλεσμα να ακολουθείται σήμερα από χιλιάδες άτομα παγκοσμίως. Τι διαχωρίζει όμως τη gluten-free δίαιτα από παλαιότερες δίαιτες, όπως η δίαιτα Atkins, η δίαιτα South Beach και η δίαιτα Scarsdale;

Η gluten-free δίαιτα (δίαιτα χωρίς γλουτένη) στοχεύει στην αντιμετώπιση μίας ιατρικής πάθησης, της κοιλιοκάκης. Για το εκτιμώμενο 1% του πληθυσμού που πάσχει από την πάθηση αυτή, η συνεχώς αυξανόμενη δημοτικότητα της δίαιτας, έχει βοηθήσει σημαντικά. Τα τρόφιμα που περιλαμβάνει η gluten-free δίαιτα είναι πλέον ευρέως διαθέσιμα.

Πριν τη δίαιτα χωρίς γλουτένη, η υγιεινή διατροφή περιελάμβανε κατανάλωση τροφίμων χωρίς ζάχαρη, λίπη ή αλάτι. Κατά συνέπεια, δημιουργήθηκε σε αρκετούς η πεποίθηση ότι η διατροφή που δεν περιέχει κάποια ουσία είναι υγιεινή και προσφέρει οφέλη.

Φαίνεται, μάλιστα, ότι αρκετοί έχουν αυτή την πεποίθηση. Μία έρευνα έδειξε ότι το 63% των ανθρώπων που ακολουθούν gluten-free δίαιτα πιστεύουν ότι βελτιώνει τη σωματική και ψυχική υγεία. Η πεποίθηση αυτή, ωστόσο, φαίνεται ότι απέχει πολύ από την αλήθεια.

Καθώς όλο και περισσότερα άτομα υιοθετούν τη gluten-free δίαιτα, έρχονται στο φως περισσότερα δεδομένα σχετικά με τις επιδράσεις τις. Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, η διατροφή χωρίς γλουτένη, όχι μόνο δεν προσφέρει τα οφέλη που διαφημίζουν αυτοί που την ακολουθούν, αλλά συνοδεύεται από αρκετούς κινδύνους.

Καρδιακή Νόσος

Ένα από τα κύρια επιχειρήματα αυτών που υποστηρίζουν την gluten-free δίαιτα είναι ότι η γλουτένη προκαλεί φλεγμονή ακόμα και σε αυτούς που δεν πάσχουν από κοιλιοκάκη. Επομένως, η αφαίρεσή της από τη διατροφή μειώνει την πιθανότητα αθηροσκλήρωσης.

Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2017 στο BMJ εξέτασε την υπόθεση αυτή. Η έρευνα είχε διάρκεια 25 χρόνια και έλαβαν μέρος συνολικά 100.000 άτομα χωρίς κοιλιοκάκη. Από τα αποτελέσματα της έρευνας φάνηκε ότι η κατανάλωση τροφίμων με γλουτένη δεν συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Αντιθέτως, αυτοί που κατανάλωναν τη χαμηλότερη ποσότητα γλουτένης είχαν ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο σε σχέση με αυτούς που κατανάλωναν τη μέγιστη ποσότητα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η gluten-free δίαιτα δεν βοηθά στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, αλλά ενδέχεται να αυξάνει τον κίνδυνο γι’αυτή, καθώς αποφεύγονται κάποιες υγιεινές τροφές, όπως τα τρόφιμα ολικής αλέσεως.

Διατροφικές ανεπάρκειες

Η πεποίθηση ότι τα gluten-free τρόφιμα προσφέρουν σημαντικά οφέλη στην υγεία συνδέεται άμεσα με την αυξημένη κατανάλωσή τους. Ωστόσο, μία μελέτη της βιβλιογραφίας που έγινε το 2016 έδειξε ότι τα τρόφιμα αυτά στερούνται αρκετών θρεπτικών ουσιών.

Η gluten-free δίαιτα αποκλείει τα σιτηρά, επομένως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι έχει συνδεθεί με μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών. Τα τελευταία έχουν συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο του εντέρου και καρδιακή νόσο. Η gluten-free διατροφή έχει συνδεθεί επίσης με ανεπάρκεια φολικού οξέος, βιταμίνης Β12, βιταμίνης D, ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου και μαγησίου.

Οι ανεπάρκειες αυτές είναι γνωστές στους ασθενείς με κοιλιοκάκη. Όταν κάποιος διαγιγνώσκεται με τη νόσο αυτή, ο γιατρός του συνήθως συνεργάζεται με ένα διατροφολόγο για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανεπάρκειες.

Παχυσαρκία και Διαβήτης

Εφόσον, λοιπόν, κάποιες ουσίες λείπουν από τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη, το ερώτημα είναι τι βρίσκεται στη θέση τους. Συχνά, η απάντηση είναι σάκχαρα, λίπη και θερμίδες.

Η gluten-free δίαιτα είναι απαραίτητη για τους ασθενείς με κοιλιοκάκη, ωστόσο καμία έρευνα δεν έχει δείξει ότι, σε άτομα που δεν πάσχουν από τη νόσο, η αποφυγή της γλουτένης συνδέεται με απώλεια βάρους.

Αντιθέτως, η gluten-free δίαιτα έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, καθώς αρκετά από τα τρόφιμα που περιλαμβάνει, έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Επιπροσθέτως, μία πρόσφατη μελέτη από το NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey) διαπίστωσε ότι η gluten-free δίαιτα δεν συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου.

Αν στα παραπάνω συνυπολογίσουμε τη μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών, η οποία βοηθά στην πρόληψη του διαβήτη, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η gluten-free δίαιτα μάλλον προκαλεί παρά προλαμβάνει τις διαταραχές αυτές.

Έκθεση σε Αρσενικό και Βαρέα Μέταλλα

Ένας νέος κίνδυνος από τη gluten-free διατροφή είναι η ενδεχόμενη έκθεση του χρήστη σε βαρέα μέταλλα.

Σε μία πρόσφατη έρευνα από το NHANES, μελετήθηκε το αίμα και τα ούρα εθελοντών που έκαναν gluten-free δίαιτα και συγκρίθηκαν με αντίστοιχα ασθενών που δεν έκαναν. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι αυτοί που έκαναν gluten-free δίαιτα είχαν αυξημένα επίπεδα αρσενικού, υδραργύρου, μολύβδου και καδμίου. Το γεγονός αυτό αποδόθηκε στην αυξημένη κατανάλωση ρυζιού και θαλασσινών, τροφίμων που περιλαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες στη gluten-free δίαιτα. Τα επίπεδα του αρσενικού, μάλιστα, ήταν αυξημένα σε επίπεδα που προκαλούν τοξικότητα.

Ακόμα, πάντως δεν γνωρίζουμε αν τα ευρήματα αυτά συνδέονται με μακροπρόθεσμες κλινικές επιδράσεις, επομένως χρειάζονται περισσότερες έρευνες γι’αυτό το σκοπό.

Κόστος

Ανεξαρτήτως των κινδύνων για τον οργανισμό, η gluten-free δίαιτα φαίνεται ότι είναι επιβλαβής και για το πορτοφόλι.

Μία έρευνα που έγινε το 2015 στο Ηνωμένο Βασίλειο, διαπίστωσε ότι τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη είναι τέσσερις φορές πιο ακριβά από τα αντίστοιχα που περιέχουν γλουτένη. Αντίστοιχη έρευνα στην Αυστρία, ανέφερε ότι τα δημητριακά και τα αρτοσκευάσματα χωρίς γλουτένη έχουν διπλάσιο κόστος σε σχέση με τα αντίστοιχα που περιέχουν γλουτένη. Το ίδιο ισχύει και στις περισσότερες χώρες.

Επίλογος

Η ευρεία χρήση της gluten-free δίαιτας, ωστόσο, έχει προσφέρει και αρκετά οφέλη. Αρκετοί ασθενείς  με αδιάγνωστη κοιλιοκάκη ή άλλες ευαισθησίες στη γλουτένη έχουν καταφέρει να αντιμετωπίσουν τη νόσο. Η διατροφή μπορεί να προσφέρει οφέλη, επίσης, στους ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.

Τέλος, το μεγαλύτερο όφελος που προσέφερε η gluten-free δίαιτα είναι ότι ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού ξεκίνησε να ψάχνει περισσότερο τι περιέχουν τα τρόφιμα που αγοράζει. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό γιατί οι μελλοντικές δίαιτες θα εστιάσουν περισσότερο στα φρούτα, τα λαχανικά, τα τρόφιμα ολικής αλέσεως, τις φυτικές ίνες και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Θα μειωθεί έτσι η συχνότητα του διαβήτη, της καρδιακής νόσου και της παχυσαρκίας.

Μέχρι, επομένως η Μεσογειακή δίαιτα να γίνει πιο δημοφιλής, ο γιατρός έχει την ευθύνη να πληροφορήσει τους ασθενείς του για τους κινδύνους και τα οφέλη που προσφέρει η διατροφή χωρίς γλουτένη.

Βιβλιογραφία: Medscape

Φωτογραφία: Sakchai Ruenkam

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα