Οι παθήσεις που μεταδίδονται από τα ζώα στον άνθρωπο λέγονται ζωονόσοι. Οι παθήσεις αυτές είναι εξαιρετικά κοινές. Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα, το 60% των λοιμωδών νόσων στον άνθρωπο έχουν προέλθει από ζώα.
Η ζωονόσοι μεταδίδονται συνήθως μέσω επαφής με τα ζώα ή τα κόπρανά τους, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μεταδοθούν με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων.
Περιεχόμενα:
1. Νόσος από Νυγμούς Γάτας
Η λοίμωξη από Bartonella, γνωστή και ως νόσος από νυγμούς γάτας, προκαλείται από ένα βακτήριο που λέγεται Bartonella henselae. Μεταδίδεται συνήθως από τις γάτες στον άνθρωπο μέσω ενός δαγκώματος ή ενός νυγμού. Ένα από τα πρώτα σημεία της λοίμωξης είναι η εμφάνιση εφελκίδων και φλυκταίνων στο σημείο του τραυματισμού, ωστόσο αργότερα μπορεί να εμφανιστούν σοβαρότερα συμπτώματα.
Η λοίμωξη συνήθως υποχωρεί χωρίς θεραπεία ωστόσο μπορεί να προκαλέσει οίδημα στους λεμφαδένες ή πυρετό χωρίς προφανή αιτία. Στους ασθενείς με κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές από την εξάπλωση της νόσου στην κυκλοφορία του αίματος, το γαστρεντερικό σωλήνα ή την καρδιά.
Το βακτήριο Bartonella βρίσκεται συνήθως σε αδέσποτες γάτες μικρής ηλικίας. Οι περισσότεροι νυγμοί γάτας δεν προκαλούν λοίμωξη, ενώ η θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση αντιβιοτικών. Σπανιότερα, μπορεί να εμφανιστούν λοιμώξεις του οφθαλμού, σοβαρή μυαλγία ή εγκεφαλικό οίδημα.
2. Άνθρακας
Αν και ο άνθρακας σχετίζεται συχνότερα με τρομοκρατικές επιθέσεις, στην πραγματικότητα η σπάνια αυτή νόσος προκαλείται από το βακτήριο Bacillus anthracis και μπορεί να μεταδοθεί τόσο από κατοικίδια όσο και από άγρια ζώα.
Η μόλυνση από τον άνθρακα γίνεται μέσω της εισπνοής των σπόρων του βακτηρίου, την κατανάλωση μολυσμένου νερού ή τροφίμων ή από την έκθεση στα βακτήρια μέσω τραυματισμών του δέρματος.
Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με τον τρόπο έκθεσης στα βακτήρια αλλά συνήθως περιλαμβάνουν κυψελίδες ή έλκη με μαύρο κέντρο, πυρετό, κεφαλαλγία, ναυτία, άλγος, δύσπνοια, σύγχυση και επώδυνο οίδημα.
Η θεραπεία περιλαμβάνει συνήθως αντιβιοτικά, αντιτοξίνη ή και τα δύο. Ο άνθρακας είναι μία σοβαρή πάθηση που μπορεί να επιφέρει ακόμα και το θάνατο.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα βοοειδή, το πρόβατο, η κατσίκα, η αντιλόπη και το ελάφι είναι τα ζώα που μεταφέρουν συχνότερα το βακτήριο του άνθρακα. Οι άνθρωποι που εργάζονται με ζώα ή ζωικά προϊόντα διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης, ωστόσο η μόλυνση με άνθρακα είναι εξαιρετικά σπάνια.
3. Ιός Orf
Η λοίμωξη από τον ιό Orf εκδηλώνεται συνήθως με μία φλύκταινα που εξελίσσεται σε έλκος και εμφανίζεται συνήθως στο χέρι. Παρουσιάζεται συχνότερα μετά από μία επίσκεψη σε φάρμα ή ζωολογικό κήπο.
Ο ιός μεταδίδεται με το χάιδεμα μολυσμένων ζώων, αν και μπορεί να μεταδοθεί επίσης με δάγκωμα ή μέσω επαφής με μολυσμένα αντικείμενα. Τα έλκη μπορεί να είναι επώδυνα αλλά συνήθως υποχωρούν χωρίς θεραπεία μέσα σε 6 εβδομάδες εφόσον καθαριστούν και αντιμετωπιστούν οι βακτηριακές λοιμώξεις της περιοχής. Ο ιός Orf δεν μεταδίδεται μεταξύ ανθρώπων.
Αν και ο ιός Orf δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος, ορισμένες πιο σοβαρές ζωονόσοι μπορεί να ομοιάζουν τη λοίμωξη από Orf, μεταξύ των οποίων και ο άνθρακας. Είναι σημαντικό να εξεταστείτε από γιατρό αν πιστεύετε ότι έχετε μολυνθεί με κάποιο μικρόβιο από πρόβατο ή κατσίκα.
4. Λαμβλίαση
Το Giardia είναι ένα εντερικό παράσιτο που βρίσκεται στα μολυσμένα κόπρανα ανθρώπων ή ζώων. Μπορεί να μεταδοθεί μέσω επαφής με οτιδήποτε έχει εκτεθεί σε αυτά, όπως το νερό, ο πάγος, το χώμα και τα οικιακά είδη.
Τα κατοικίδια μπορούν να μεταφέρουν το παράσιτο στο σπίτι αφού μολυνθούν από αυτό. Αν το κατοικίδιό σας παρουσιάσει διάρροια και έμετο, επισκεφθείτε τον κτηνίατρό σας για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση.
Στον άνθρωπο, η λαμβλίαση μπορεί να προκαλέσει διάρροια, αέρια, λιπαρά κόπρανα που επιπλέουν, ναυτία και κοιλιακό άλγος. Τα παιδιά και οι έγκυες που έχουν μολυνθεί με giardia κινδυνεύουν περισσότερο από αφυδάτωση. Τα συμπτώματα έχουν συνήθως διάρκεια 2-6 εβδομάδες και μπορεί να ξεκινήσουν ακόμα και 3 εβδομάδες μετά τη λοίμωξη. Η νόσος αντιμετωπίζεται συνήθως με φάρμακα.
Τα πατώματα, τα έπιπλα και τα παιχνίδια πρέπει να καθαρίζονται προσεκτικά αν έχουν έρθει σε επαφή με ένα μολυσμένο ζώο. Είναι επίσης σημαντικό να κάνετε ξανά εξετάσεις σε αυτό μετά τη θεραπεία για λοίμωξη από giardia στο ζώο για να βεβαιωθείτε ότι η λοίμωξη έχει αντιμετωπιστεί πλήρως.
5. Τοξοπλάσμωση
Η τοξοπλάσμωση συχνά συγχέεται με τη λοίμωξη από Bartonella, ωστόσο οι παθήσεις αυτές προκαλούνται από διαφορετικά μικρόβια. Η τοξοπλάσμωση είναι αποτέλεσμα λοίμωξης από το παράσιτο Toxoplasma gondii και μεταδίδεται μέσω της επαφής με μολυσμένα κόπρανα ή ούρα γάτας. Το παράσιτο δεν μπορεί να διαπεράσει το δέρμα, επομένως η λοίμωξη γίνεται από το στόμα ή από μία ανοιχτή πληγή.
Η νόσος είναι συνήθως ήπια, ωστόσο είναι ιδιαίτερα σοβαρή στις εγκύους, σε αυτούς που κάνουν χημειοθεραπεία ή στους ασθενείς με κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν αίσθημα κόπωσης, μυαλγίες, κεφαλαλγίες και πυρετό με διάρκεια ενός μηνός.
Στα περισσότερα κατά τα άλλα υγιή άτομα, η νόσος υποχωρεί μέσα σε λίγους μήνες χωρίς θεραπεία. Ωστόσο, σε σοβαρά περιστατικά τοξοπλάσμωσης μπορεί να προκληθούν βλάβες στον εγκέφαλο, τους οφθαλμούς ή άλλα όργανα. Η νόσος μπορεί επίσης να επανεμφανιστεί αρκετά χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη.
Αν έχετε γάτα, βεβαιωθείτε ότι το χώμα της είναι πάντοτε καθαρό και χρησιμοποιήστε γάντια για τον καθαρισμό του. Το παράσιτο μπορεί να βρίσκεται και στο χώμα, επομένως φορέστε γάντια αν κάνετε εργασίες στον κήπο.
6. Κοκκίωμα του Ενυδρείου
Το κοκκίωμα του ενυδρείου είναι μία σπάνια νόσος που επηρεάζει συνήθως ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με ψάρια. Προκαλείται από το Mycobacterium marinum και συνήθως εμφανίζεται με μία ερυθρόχρωμη οιδηματώδη βλάβη στο δέρμα στην περιοχή που έρχεται σε επαφή με το ενυδρείο.
Όσοι δουλεύουν σε pet shop, σε ενυδρεία ή αυτοί που έρχονται σε επαφή με ωμά οστρακοειδή διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, αν και οποιοσδήποτε έρχεται σε επαφή με τροπικά ψάρια μπορεί να μολυνθεί με το βακτήριο. Το συχνότερο σημείο λοίμωξης είναι το πίσω μέρος του κυρίου χεριού, όπου εμφανίζονται επώδυνα έλκη. Το κοκκίωμα του ενυδρείου αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά. Η διάρκεια της θεραπείας μπορεί να φτάνει μέχρι και τα 2 χρόνια.
Για την πρόληψη της νόσου πρέπει πάντοτε να φοράτε ειδικά γάντια κατά την εργασία με ψάρια ή τον καθαρισμό του ενυδρείου και να περιορίσετε την έκθεση στο νερό χωρίς χλώριο.
7. Ψιττάκωση
Η ψιττάκωση, γνωστή και ως πυρετός των παπαγάλων, είναι μία λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο Chlamydia psittaci.
Η ψιττάκωση μεταδίδεται με την εισπνοή αναπνευστικών υγρών ή κοπράνων από παπαγάλους, περιστέρια ή άλλα πτηνά που είναι φορείς της βακτηριακής λοίμωξης. Τα πτηνά μπορεί να είναι ασυμπτωματικά, επομένως η διάγνωση της νόσου μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Η ψιττάκωση μπορεί να προκαλέσει πυρετό, κεφαλαλγία και ξηρό βήχα στον άνθρωπο. Αν και η λοίμωξη σπάνια είναι σοβαρή και συνήθως αντιμετωπίζεται εύκολα με αντιβιοτικά, μπορεί να προκαλέσει πνευμονία σε ορισμένα άτομα.
Προσπαθήστε να διατηρήσετε το κλουβί των κατοικιδίων πτηνών όσο το δυνατό πιο καθαρό και βεβαιωθείτε ότι τα κόπρανα δεν μπορούν να βγουν έξω από το κλουβί. Χρησιμοποιήστε επίσης γάντια και μάσκες κατά την επαφή με μολυσμένα πτηνά ή το κλουβί τους.
8. Λειχήνας
Ο λειχήνας είναι μία από τις πλέον κοινές ζωονόσους. Αποτελεί μία μυκητιασική λοίμωξη και μεταδίδεται συνήθως από γάτες, σκύλους ή άλλα κατοικίδια ζώα. Προκαλεί ένα χαρακτηριστικό κυκλικό κνησμώδες εξάνθημα ερυθρού χρώματος.
Τα στελέχη που προκαλούν λειχήνα από ζωονόσο είναι περισσότερο φλεγμονώδη από τα υπόλοιπα. Η λοίμωξη αντιμετωπίζεται συνήθως με τοπικά ή από του στόματος αντιμυκητιασικά.
Ο λειχήνας μπορεί να βρίσκεται σε διάφορα αντικείμενα στο σπίτι, όπως τα σεντόνια, τα έπιπλα και τα ρούχα. Αν και μπορεί να μεταδοθεί μέσω των ζώων, ο μύκητας μεταδίδεται επίσης και μεταξύ ανθρώπων. Φορέστε γάντια όταν αγγίζετε αντικείμενα που έχουν έρθει σε επαφή με ένα μολυσμένο άνθρωπο ή ζώο και πλένετε πάντοτε τα χέρια σας μετά την επαφή με ζώα.
9. Σαλμονέλλα
Η σαλμονέλλα σχετίζεται συχνότερα με μολυσμένα τρόφιμα, ωστόσο μπορεί να γίνει μόλυνση με το βακτήριο από την επαφή με ερπετά, όπως η σαύρες, τα φίδια και οι χελώνες ή τα αμφίβια ζώα όπως οι βάτραχοι και οι σαλαμάνδρες.
Μία επιδημία σαλμονέλλας σε 31 πολιτείες των ΗΠΑ το 2012 συνδέθηκε με γενειοφόρους δράκους (ένα είδος ερπετών συντροφιάς). Το στέλεχος αυτό ήταν ανθεκτικό στα αντιβιοτικά και προσέβαλλε κυρίως άτομα ηλικίας κάτω των 5 ετών, ωστόσο ευτυχώς δεν προκάλεσε το θάνατο σε κανένα ασθενή.
Τα συμπτώματα της σαλμονέλλας στους υγιείς ενήλικες περιλαμβάνουν συνήθως διάρροια, κοιλιακές κράμπες, πυρετό και έμετο. Υποχωρούν χωρίς θεραπεία. Η νόσος είναι ιδιαίτερα σοβαρή για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους.
10. Λεπτοσπείρωση
Η λεπτοσπείρωση, γνωστή και ως πυρετός των αγρών ή νόσος του Weil, είναι μία βακτηριακή λοίμωξη που επηρεάζει τυπικά τους αγρότες και αυτούς που έχουν άμεση επαφή με ζώα κτηνοτροφίας όπως τα γουρούνια, τα πρόβατα και τα βοοειδή.
Η νόσος μεταδίδεται τυπικά μέσω άμεσης επαφής με τα ούρα των ζώων, ενώ τα συμπτώματά της είναι ήπια και ομοιάζουν τη γρίπη. Σε σοβαρότερες λοιμώξεις μπορεί να εμφανιστεί ίκτερος και ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια.
Τα άλογα, οι σκύλοι και τα τρωκτικά μπορεί επίσης να είναι επίσης φορείς της λοίμωξης, η οποία μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω μολυσμένου νερού, επαφή με ανοιχτά τραύματα ή τις βλεννογόνους μεμβράνες των οφθαλμών, της ρινός ή του στόματος. Με την κατάλληλη αντιβιοτική θεραπεία, η νόσος υποχωρεί μέσα σε 3 εβδομάδες – 1 μήνα, ενώ χωρίς θεραπεία μπορεί να χρειαστεί αρκετούς μήνες.
11. Λύσσα
Η λύσσα είναι μία από τις σοβαρότερες ζωονόσους. Επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και οδηγεί στο θάνατο αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Η λύσσα μεταδίδεται από το σίελο μολυσμένων ζώων όπως ο σκύλος, η γάτα, η αλεπού, το κουνάβι, η νυχτερίδα, το κογιότ, το ρακούν ή γενικά οποιοδήποτε άλλο θηλαστικό.
Τα πρώιμα συμπτώματα της λύσσας περιλαμβάνουν κεφαλαλγία, αίσθημα αδυναμίας και κνησμό στο σημείο της λοίμωξης. Καθώς η νόσος προχωρά εμφανίζεται πυρετός, σύγχυση, ευερεθιστότητα και σπασμοί. Οι ασθενείς με προχωρημένη λύσσα μπορεί να παρουσιάσουν επίσης υδροφοβία, δηλαδή φόβο για το νερό.
Δυστυχώς, από τη στιγμή που θα εμφανιστούν συμπτώματα, η λύσσα οδηγεί σχεδόν πάντοτε στο θάνατο. Υπάρχουν συνολικά μόλις 10 περιστατικά ασθενών που κατάφεραν να αναρρώσουν από τη λύσσα, εκ των οποίων μόλις 2 επιβίωσαν χωρίς να χορηγηθεί άμεσα θεραπεία.
Αν βρίσκεστε σε μία ξένη χώρα, προσέξτε ιδιαίτερα τα ζώα που βρίσκονται εκεί καθώς η λύσσα μπορεί να μεταδοθεί και χωρίς δάγκωμα, όπως για παράδειγμα με την είσοδο σιέλου σε μικροτραύματα του λαιμού ή του προσώπου.
Αν πιστεύετε ότι έχετε μολυνθεί με τον ιό της λύσσας είναι σημαντικό να λάβετε θεραπεία το ταχύτερο δυνατό. Η θεραπεία περιλαμβάνει τυπικά 4 εμβόλια που χορηγούνται σε ένα διάστημα 30 ημερών. Η θεραπεία αυτή έχει σχεδόν 100% επιτυχία αν χορηγθεί αμέσως μετά την έκθεση.
Βιβλιογραφία: Business Insider
Φωτογραφία: Mathias Erhart