Κλινική Ενσυναίσθηση – Κλινική Αποστασιοποίηση

Ως κλινική ενσυναίσθηση ορίζεται η ικανότητα του γιατρού να κατανοήσει αυτά που λέει και νιώθει ο ασθενής. Το αντίθετο της κλινικής ενσυναίσθησης είναι η κλινική αποστασιοποίηση. Η τελευταία αποτελεί την ικανότητα του γιατρού να διατηρεί αποστάσεις από τον ασθενή με αποτέλεσμα να μπορεί να τον εξετάσει πιο αντικειμενικά. Για να μπορέσει ο γιατρός να επιτελέσει το ρόλο του στο μέγιστο, πρέπει να διατηρήσει ισορροπία μεταξύ της κλινικής ενσυναίσθησης και της κλινικής αποστασιοποίησης.

Το 2001, δημιουργήθηκε μία κλίμακα με σκοπό να υπολογιστεί η ενσυναίσθηση του γιατρού προς κάθε ασθενή. Η κλίμακα αυτή λέγεται Jefferson Scale of Physician Empathy και αποτελείται από 20 ερωτήσεις. Αρχικά, αναπτύχθηκε μόνο για γιατρούς και φοιτητές ιατρικής αλλά στη συνέχεια η χρήση της επεκτάθηκε στους οδοντιάτρους και τους νοσηλευτές καθώς είναι εύκολη στην ερμηνεία και την ανάλυση.

Κλινική ενσυναίσθηση

Η κλινική ενσυναίσθηση αποτελεί ένα από τα κύρια κομμάτια της σχέσης του γιατρού με τον ασθενή. Αποτελεί μία από τις βασικές εκφάνσεις του επαγγελματισμού για τους φοιτητές ιατρικής. Η ενσυναίσθηση έχει τόσο γνωστικές όσο και συναισθηματικές εκδηλώσεις. Το γνωστικό κομμάτι βασίζεται στην κατανόηση των εμπειριών του ασθενούς και την ικανότητα του γιατρού να αντιληφθεί τον κόσμο από την οπτική γωνία του. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την συναισθηματική πλευρά της ενσυναίσθησης κατά την οποία ο γιατρός κατανοεί τις συναισθηματικές εμπειρίες και τα αισθήματα του ασθενούς, γεγονός που ομοιάζει περισσότερο τη συμπάθεια. Οι γιατροί με υψηλή ενσυναίσθηση κατανοούν καλύτερα τις ανάγκες του ασθενούς, γεγονός που βελτιώνει σημαντικά την σωματική και ψυχική υγεία τους. Η ικανότητα να κατανοήσει καλύτερα τις σκέψεις και τα συναισθήματα του ασθενούς, βοηθά επίσης το γιατρό στη λήψη του ιστορικού, αλλά και στη συμμόρφωση του ασθενούς με τη θεραπεία. Η ενσυναίσθηση στο κλινικό περιβάλλον οδηγεί σε καλύτερη αλληλεπίδραση γιατρού-ασθενούς και πιο επιτυχημένες θεραπείες.

Κλινική αποστασιοποίηση

Η κλινική αποστασιοποίηση αποτελεί ένα μέσο για να μπορέσει ο γιατρός να προσφέρει αντικειμενική θεραπεία διατηρώντας παράλληλα επαρκές ενδιαφέρον για τον ασθενή ώστε να κατανοήσει τα αισθήματά του. Μία στενή σχέση γιατρού-ασθενούς μπορεί επηρεάσει την αντικειμενικότητα του γιατρού, επομένως μία απόσταση πρέπει να υπάρχει με σκοπό να διασφαλιστεί ο επαγγελματισμός. Η ικανότητα αυτή πρέπει να αποκτηθεί κατά τη φοίτηση στην ιατρική σχολή έτσι ώστε ο μελλοντικός γιατρός να μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις, όπως ο θάνατος ενός ασθενούς. Η κλινική αποστασιοποίηση αποτελεί επίσης μέσο για την αντιμετώπιση της πίεσης από ένα πιθανό λάθος αλλά και της αβεβαιότητας για μία ιατρική απόφαση.

Ρόλος στην ιατρική εκπαίδευση

Η πρώτη επαφή ενός φοιτητή με ασθενή είναι συχνά με ένα πτώμα σε ένα μάθημα ανατομίας. Η ανατομή του πτώματος αποτελεί μία δύσκολη συναισθηματική και νοητική εμπειρία η οποία έχει μεγάλη χρησιμότητα για το μελλοντικό γιατρό. Οι φοιτητές στο μάθημα της ανατομίας μπορεί να βιώσουν ποικίλλα συναισθήμστα και να έχουν διάφορες αντιδράσεις κατά την ανατομή του πρώματος. Αυτοί που αντιλαμβάνονται το πτώμα ως ένα επιστημονικό δείγμα αντιτίθενται λιγότερο στην ανατομή, ενώ αυτοί που το εκλαμβάνουν σαν έναν αποθανόντα άνθρωπο δυσκολεύονται περισσότερο και αναπτύσσουν αίσθημα ενσυναίσθησης προς αυτό. Λόγω των συναισθηματικών επιδράσεων της ανατομής, οι φοιτητές μπορεί να παρουσιάσουν αποστασιοποίηηση για να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματα αυτά.

Στο δυτικό κόσμο, η ιατρική εκπαίδευση εστιάζει στη φιλοσοφία του «σώματος ως πρώτο ασθενή» κατά την ανατομή. Η φιλοσοφία αυτή τονίζει την ανωνυμία του πτώματος και δημιουργεί μία διαφορετική σχέση μεταξύ γιατρού-ασθενούς σε σχέση με τις ανατολικές χώρες. Στις τελευταίες, ο φοιτητής αναπτύσσει σχέση με το πτώμα του δότη και του αποδίδει μεγάλη τιμή καθώς το θεωρεί «πρώτο δάσκαλο». Η οπτική αυτή επιτρέπει στον φοιτητή να αναπτύξει μία σχέση δασκάλου-μαθητή που είναι πιο οικεία σε αυτόν. Αν και οι δυτικές και ανατολικές χώρες προσεγγίζουν το θέμα της σχέσης με το πτώμα διαφορετικά, γενικά φαίνεται ότι η ανατομία είναι μία ευκαιρία για το φοιτητή να εξετάσει τα αισθήματά του για τη ζωή και το θάνατο. Το μάθημα αυτό βοηθά επίσης στην ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας για στρεσογόνες καταστάσεις.

Στην πορεία της ιατρικής εκπαίδευσης, οι άντρες και οι γυναίκες παρουσιάζουν διαφοροποίηση σχετικά με την ενσυναίσθηση. Οι ιατροί που επιλέγουν ειδικότητες όπως η παθολογία και η γενική ιατρική έχουν γενικά υψηλότερα σκορ στην κλίμακα υπολογισμού ενσυναίσθησης. Αντιθέτως, αυτοί που επιλέγουν ειδικότητες όπως η παθολογοανατομία, η ραδιολογία και η αναισθησιολογία έχουν χαμηλότερα σκορ στην ίδια κλίμακα. Οι γυναίκες γενικά προτιμούν ειδικότητες της πρώτης κατηγορίας, ενώ οι άνδρες της δεύτερης. Οι γυναίκες παρουσιάζουν επίσης υψηλότερα σκορ ενσυναίσθησης από τους άνδρες στην κλίμακα Jefferson Scale of Physician Empathy και φαίνεται να διαφωνούν περισσότερο με την εφαρμογή της κλινικής αποστασιοποίησης με σκοπό τη διασφάλιση των καταλλήλων αποφάσεων για τον ασθενή.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα