Γιατί αυξάνεται ο καρκίνος του παγκρέατος;

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι σχετικά σπάνιος, ωστόσο η εμφάνισή του συνοδεύεται από υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. Πριν 5 χρόνια ήταν η 4η αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ. Σήμερα, βρίσκεται πλέον στην 3η θέση και πλησιάζει τον καρκίνο του παχέος εντέρου ο οποίος βρίσκεται στη 2η θέση. Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκεται ο καρκίνος του πνεύμονα. Η συχνότητα του καρκίνου του παγκρέατος αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Στις ΗΠΑ, η συχνότητα αυξάνεται κατά 0.5% ετησίως για πάνω από μία δεκαετία. Αντίστοιχη αύξηση παρατηρείται και σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιαπωνία και η Ταϊβάν.

Ποιοι παράγοντες ενοχοποιούνται, όμως, για αυτή την αύξηση; Η άνοδος του καρκίνου του παγκρέατος στη λίστα της θνησιμότητας από τα διάφορα είδη καρκίνου είναι, υπό ένα πρίσμα, κάτι θετικό. Πρακτικά σημαίνει ότι η ιατρική αντιμετωπίζει, πλέον, πιο αποτελεσματικά άλλες κακοήθειες. Καλύτερες μέθοδοι πρόληψης και θεραπείας έχουν μειώσει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας από τις άλλες μορφές καρκίνου (ιδιαίτερα του μαστού, του προστάτου και του παχέος εντέρου) με αποτέλεσμα οι ασθενείς να ζουν αρκετά για να καταλήξουν από άλλα αίτια. Δυστυχώς, νέες προσεγγίσεις όπως η ανοσοθεραπεία δεν ήταν εξίσου αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος. Αποτέλεσμα ήταν ο παραπάνω καρκίνος καθώς και ο καρκίνος του ήπατος να ευθύνονται για συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό θανάτων από καρκίνο.

Η αύξηση των συνολικών περιστατικών καρκίνου του παγκρέατος είναι λίγο δυσκολότερο να εξηγηθεί. Μερικώς, αποδίδεται στην πρόοδο στον τομέα της διάγνωσης. Νέες μέθοδοι εξέτασης των ιστών από βιοψίες και υψηλότερης ευκρίνειας απεικονιστικές εξετάσεις επιτρέπουν την ταυτοποίηση νεοπλασμάτων που στο παρελθόν θεωρούσαμε «αγνώστου αιτιολογίας». Αρκετά από αυτά τα νεοπλάσματα αποδίδονται στον καρκίνο του παγκρέατος. Η γήρανση του πληθυσμού παίζει επίσης ρόλο και αυξάνει τα ποσοστά αρκετών μορφών καρκίνου. Όσο περισσότερο ζούμε τόσο συσσωρεύονται τα γενετικά λάθη και αντίστοιχα φθίνουν οι μηχανισμοί επιδιόρθωσης του DNA. Αναφορικά με τον καρκίνο του παγκρέατος, τα 3/4 των περιστατικών αφορούν ηλικίες από 55 έως 84 ετών.

Στην αύξηση αυτή ωστόσο, συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες. Οι καπνιστές έχουν υπερδιπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνο του παγκρέατος. Αν και τα ποσοστά του καπνίσματος έχουν παρουσιάσει μείωση στις ΗΠΑ, χρειάζονται 30-40 χρόνια μέχρι να παρουσιαστεί μείωση στα αντίστοιχα περιστατικά καρκίνου. Θεωρητικά, τα περιστατικά καρκίνου του παγκρέατος θα έπρεπε να έχουν περιοριστεί μετά τη συνεχή μείωση των καπνιστών από τη δεκαετία του 1970. Δυστυχώς, η δραματική αύξηση της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2, που αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου δεν έχει επιτρέψει στα ποσοστά καρκίνου του παγκρέατος να παρουσιάσουν μείωση.

Ο ογκολόγος Robert A. Wolff από το πανεπιστήμιο του Τέξας ασχολείται με τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος για πάνω από 20 χρόνια. «Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία σταδιακή αλλαγή του αιτιολογικού παράγοντα. Το κάπνισμα υποχωρεί ως αίτιο του καρκίνου του παγκρέατος και αντικαθίσταται από την παχυσαρκία. Ο μέσος ασθενής μου έχει δείκτη μάζας σώματος από 30 μέχρι 35 (παχύσαρκοι θεωρούνται οι ασθενείς με ΔΜΣ >30), διαβήτη ή προδιαβήτη, υπέρταση και λαμβάνει αντιλιπιδικά φάρμακα. Αν στο παρελθόν ήταν και καπνιστής είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα παρουσιάσει καρκίνο του παγκρέατος».

Η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2 αυξάνουν τον κίνδυνο αρκετών μορφών καρκίνου. Αυτό αποδίδεται στη χρόνια φλεγμονή, στην αυξημένη ποσότητα ινσουλίνης, στην περίσσεια ορμονών και αυξητικών παραγόντων που απελευθερώνονται από το λιπώδη ιστό και τις μεταβολικές διαταραχές. Οι ερευνητές, σήμερα, προσπαθούν να ανιχνεύσουν πρώιμα σημεία καρκίνου του παγκρέατος στο αίμα ή τους ιστούς ασθενών ηλικίας 50 ετών και άνω που έχουν διαγνωστεί με διαβήτη. Σχεδόν το 1% των ατόμων αυτών θα παρουσιάσει καρκίνο του παγκρέατος μέσα στα επόμενα 3 χρόνια, σύμφωνα με τη Lola Rahib, μία επιστήμονα που στηρίζει την έρευνα. Η δυσκολία είναι να ταυτοποιηθούν βιοδείκτες αρκετά ακριβείς έτσι ώστε να μπορούν να διαγνώσουν όλα τα περιστατικά και να μην δίνουν λανθασμένες διαγνώσεις. Οι εξετάσεις αίματος για τον καρκίνο, γνωστές ως υγρές βιοψίες, βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο της έρευνας αναφορικά με την ογκολογία, ωστόσο χρειάζεται ακόμα πολύς καιρός μέχρι να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ευρέως καθώς η ειδικότητά τους είναι πολύ χαμηλή.

Ακόμα και αν οι εξετάσεις αίματος μπορούν κάποια μέρα να ανιχνεύσουν τον καρκίνο του παγκρέατος στα πρώιμα στάδια, η θεραπεία θα πρέπει να βελτιωθεί πολύ για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τον συγκεκριμένο καρκίνο. Σε αντίθεση με αρκετά είδη καρκίνου που μπορούν να να αντιμετωπιστούν αν ανιχνευθούν νωρίς, ο καρκίνος του παγκρέατος δίνει μεταστάσεις πολύ γρήγορα. Ωστόσο, τελευταία έχει παρατηρηθεί πρόοδος με την 5ετή επιβίωση του καρκίνου του παγκρέατος να έχει αυξηθεί από 6 σε 9%.

Ο Wolff πιστεύει ότι νέες, στοχευμένες θεραπείες θα μπορέσουν να βοηθήσουν τους ασθενείς του, ιδιαίτερα το 10% στο οποίο τα αίτια του καρκίνου είναι περισσότερο κληρονομικά παρά απόρροια του τρόπου ζωής. Το σημαντικότερο μήνυμα, ωστόσο, αφορά την πρόληψη. Πιστεύεται ότι το 30% των περιστατικών καρκίνου του παγκρέατος μπορεί να προληφθεί. Η μείωση της παχυσαρκίας, η σωστή διατροφή, η άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος αποτελούν μέσα για αυτό το σκοπό.

 

Βιβλιογραφία: ScientificAmerican

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα