Γιατί Αυξάνονται τα Ποσοστά των Επιπλοκών του Διαβήτη;

Ο διαβήτης αποτελεί πλέον μία από τις σημαντικότερες απειλές για τη δημόσια υγεία. Μία πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Harvard έδειξε μάλιστα ότι ο αριθμός των διαβητικών έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Ο διαβήτης τύπου 2, δηλαδή η μορφή του διαβήτη που σχετίζεται με την παχυσαρκία και την καθιστική ζωή, αποτελεί πλέον την 9η αιτία θανάτου παγκοσμίως. Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη το γεγονός ότι αντίστοιχη αύξηση έχει παρατηρηθεί και στις επιπλοκές του διαβήτη.

Ποιες είναι οι Συχνότερες Επιπλοκές του Διαβήτη;

Καθώς ο διαβήτης αποτελεί συστηματικό νόσημα, οι επιδράσεις του επηρεάζουν το σύνολο σχεδόν του οργανισμού. Οι περισσότερες επιπλοκές του διαβήτη σχετίζονται με τα αγγεία και συγκεκριμένα με αλλαγές στη ροή ή πήξη του αίματος.

Οι επιπλοκές αυτές χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις μικροαγγειακές (οι οποίες αφορούν τα μικρά αγγεία και τα τριχοειδή) και τις μακροαγγειακές (οι οποίες αφορούν τα μεγάλα αγγεία). Οι μικροαγγειακές βλάβες ευθύνονται για τις επιπλοκές στους οφθαλμούς, τους νεφρούς και τα νεύρα, ενώ οι μακροαγγειακές ενοχοποιούνται για σοβαρότερες επιπλοκές όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο και το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι τελευταίες αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας από το διαβήτη. Σε επιπλοκές που εμφανίζονται στα κάτω άκρα, αλλά και σε διαταραχές στην επούλωση των τραυμάτων ενοχοποιούνται συνήθως τόσο τα μικρά όσο και τα μεγάλα αγγεία.

Πώς Μεταβάλλονται τα Ποσοστά των Επιπλοκών του Διαβήτη;

Ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο JAMA εξέτασε την τάση μεταβολής των επιπλοκών του διαβήτη. Στην αρχή της δεκαετίας του 1990, οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 είχαν σχεδόν 10 χρόνια μείωση στο προσδόκιμο ζωής, ενώ διέτρεχαν επίσης υψηλό κίνδυνο για επιπλοκές από το διαβήτη. Ωστόσο, μέσω εκπαίδευσης των ασθενών και παροχής της κατάλληλης φροντίδας, οι παραπάνω επιπλοκές περιορίστηκαν κατά περισσότερο από 60% μέχρι το 2010. Ο μειωμένος κίνδυνος αφορούσε περισσότερο στην καρδιαγγειακή νόσο, γεγονός που βελτίωσε σημαντικά την πρόγνωση στους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.

Η θετική αυτή πορεία φαίνεται, ωστόσο, ότι ανεστράφη ανάμεσα στα έτη 2010 και 2015, καθώς τα ποσοστά ακρωτηριασμού των άκρων και των νοσληειών εξ’αιτίας του διαβήτη αυξήθηκαν, ενώ σταμάτησαν να μειώνονται και τα περιστατικά καρδιαγγειακή και νεφρικής νόσου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε επίσης το γεγονός ότι οι παραπάνω μεταβολές αφορούσαν κυρίως τους ενήλικες ηλικίας 18-44.

Τι Προκάλεσε την Μεταβολή στα Ποσοστά των Επιπλοκών του Διαβήτη;

Γιατί, όμως, αυξήθηκαν τα ποσοστά των επιπλοκών, παρά το γεγονός ότι σήμερα έχουμε πλέον καλύτερα φάρμακα για το διαβήτη , ενώ γνωρίζουμε επίσης περισσότερα και για τους μηχανισμούς της νόσου; Σύμφωνα με το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο JAMA, η μεταβολή αυτή είναι δύσκολο να εξηγηθεί, καθώς υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορεί να έπαιξαν ρόλο σε αυτή, από παράγοντες που αφορούν τον κάθε ασθενή ξεχωριστά μέχρι αλλαγές στις κυβερνητικές πολιτικές. Κατά συνέπεια, οι συγγραφείς του άρθρου προτείνουν τρεις πιθανές εξηγήσεις:

Η πρώτη θεωρία αναφέρεται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο προφίλ των νεοδιαγνωσθέντων ασθενών με διαβήτη. Οι νεαροί αυτοί ενήλικες έχουν υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας και καπνίσματος, υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη και κάνουν καθιστική ζωή, παράγοντες οι οποίοι στο σύνολό τους αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών από το διαβήτη. Επίσης, οι πληθυσμοί στους οποίους εμφανίζεται ο διαβήτης έχουν μεταβληθεί, με υψηλά ποσοστά να παρατηρούνται πλέον στους Ασιάτες.

Η δεύτερη θεωρία είναι ότι δεν γίνεται πλέον εντατική ρύθμιση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στους νεαρούς ενήλικες. Η εντατική ρύθμιση της γλυκόζης μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία, μία κατάσταση ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους ηλικιωμένους. Οι οδηγίες σχετικά με τη ρύθμιση της γλυκόζης έγιναν λιγότερο αυστηρές στα τέλη της δεκαετίας του 2000 με σκοπό να αποφευχθούν τα περιστατικά υπογλυκαιμίας στους ηλικιωμένους. Η αλλαγή αυτή, ωστόσο, είχε σημαντικές επιπλοκές στη ρύθμιση της γλυκόζης στους νεαρούς ενήλικες.

Σύμφωνα με την τρίτη θεωρία, ενοχοποιούνται μάλλον περισσότερο κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες. Όπως διαπίστωσαν οι συγγραφείς του άρθρου, η μεταβολή στα ποσοστά των επιπλοκών του διαβήτη εμφανίστηκε κυρίως μετά την ύφεση της οικονομίας στα έτη 2008-2009, εποχή κατά την οποία αρκετά συστήματα υγείας αναγκάστηκαν να κάνουν μειώσεις. Η αύξηση στην τιμή της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών φαρμάκων σίγουρα έπαιξε ρόλο.

Οι ερευνητές δήλωσαν, ωστόσο, ότι η αύξηση στα ποσοστά των επιπλοκών του διαβήτη μπορεί να αποδίδεται στην αύξηση των περιστατικών της νόσου ή στο γεγονός ότι πλέον οι διαγνώσεις γίνονται νωρίτερα.

Οι ακριβείς λόγοι ίσως είναι δύσκολο να προσδιοριστούν με έρευνες παρατήρησης και επιδημιολογικές μελέτες καθώς οι παραπάνω δεν μπορούν να αποδείξουν σύνδεση αιτίας-αποτελέσματος.

Τι Μπορούμε να Κάνουμε για να Μειώσουμε τον Κίνδυνο Επιπλοκών;

Σήμερα δεν υπάρχει μία καθολική προσέγγιση που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο των επιπλοκών του διαβήτη. Η πρόληψη των επιπλοκών και η καθυστέρηση της πορείας της νόσου χρειάζεται καλή συνεργασία και επικοινωνία ανάμεσα στον γιατρό και τον ασθενή. Ο στόχος είναι να ρυθμιστούν επαρκώς τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, με παράλληλη ελαχιστοποίηση των κινδύνων από την εντατική ρύθμιση. Για το σκοπό αυτό πρέπει επίσης να γίνονται τακτικά εξετάσεις στους οφθαλμούς, στους νεφρούς, στα νεύρα και στην καρδιά.

Η απρόσμενη μεταβολή στα ποσοστά των επιπλοκών του διαβήτη σίγουρα προκαλεί ανησυχία, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη τα ποσοστά διαβήτη στους πληθυσμούς νεαρής ηλικίας. Ο στόχος πλέον είναι να γίνουν περισσότερες έρευνες για να διαπιστώσουμε αν οι διαθέσιμες θεραπείες για το διαβήτη είναι αποτελεσματικές στους νεαρούς ενήλικες και αν μπορούν να αποτρέψουν την εμφάνιση επιπλοκών.

Βιβλιογραφία: Harvard Health

Φωτογραφία: Scientific Animations (CC BY-SA 4.0)

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα