Τα ευεργετικά αποτελέσματα της εναλλασσόμενης δίαιτας

Πριν από μία δεκαετία περίπου, μία ομάδα ερευνητών επιχείρησε να αναζητήσει την επίδραση της μειωμένης θερμιδικής πρόσληψης στο προσδόκιμο ζωής. Οι ερευνητές επιχείρησαν να μειώσουν τη θερμιδική πρόσληψη των εθελοντών κατά 25%. Τελικά, παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες τόσο σε επίπεδο συμβουλευτικής όσο και δίαιτας οι εθελοντές είχαν μειώσει τη θερμιδική πρόσληψή τους κατά 12% κατά μέσο όρο. Άλλοι στόχοι της μελέτης όπως ο μεταβολικός ρυθμός κατά την ανάπαυση και η θερμοκρασία δεν υλοποιήθηκαν. Αυτοί οι δύο παράγοντες φαίνεται να είχαν σημαντικό ρόλο στην επιβράδυνση της γήρανσης σε πειράματα σε ζώα. Αυτό σημαίνει ότι η μελέτη απέτυχε; Όχι απαραίτητα.

Αν και τα αποτελέσματα δεν ήταν παρόμοια με αυτά αντιστοίχων ερευνών σε ζώα, έγιναν κάποιες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις.

Η δεύτερη φάση της έρευνας, που ονομάστηκε CALERIE 2 από τα αρχικά των λέξεων Comprehensive Assessment of Long-term Effects of Reducing Intake of Energy, έδειξε ότι είναι δυνατό για τους ανθρώπους να μειώσουν τη θερμιδική τους πρόσληψη για παρατεταμένη χρονική διάρκεια. Επιπλέον, οι εθελοντές που μείωσαν τη θερμιδική τους πρόσληψη έχασαν βάρος και δεν το ξαναπήραν στη διάρκεια της έρευνας. Δεν παρατηρήθηκε καμία ανεπιθύμητη ενέργεια και οι εθελοντές παρουσίασαν βελτίωση στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερίνης και της αντίστασης στην ινσουλίνη, δηλαδή παράγοντες κινδύνου για τις νόσους που σχετίζονται με την ηλικία.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν από το 1930 ότι ο περιορισμός της θερμιδικής πρόσληψης κατά 20% έως 50% χωρίς υποσιτισμό σε ποντίκια αύξησε σημαντικά την επιβίωσή τους. Αντίστοιχα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν σε ζυμομύκητες, ψάρια και πιθήκους. Αυτή η παρατήρηση δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί για τους ανθρώπους, ωστόσο, επιδημιολογικά στοιχεία από ανθρώπους που έχουν ζήσει πάνω από 100 χρόνια και ανθρώπους που εθελοντικά μειώνουν τη θερμιδική τους πρόσληψη, δείχνουν ότι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αυξηθεί σημαντικά τόσο η επιβίωση όσο και η ποιότητα ζωής.

Το πρόβλημα, πάντως, είναι πρακτικό. Εφόσον η νηστεία θεωρείται δύσκολη να εφαρμοστεί, ο περιορισμός της θερμιδικής πρόσληψης κατά 500-600 θερμίδες ημερησίως εφ’ όρου ζωής είναι αδύνατος για τους περισσότερους ανθρώπους.

«Αν και οι συμμετέχοντες στην CALERIE 2 δεν είχαν ιδιαίτερα οφέλη από τη μείωση της θερμιδικής πρόσληψης, θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα αν είχαν επιτύχει την επιθυμητή μείωση της θερμιδικής πρόσληψης (25%)», είπε ένας από τους επικεφαλής της έρευνας. «Μπορούμε να συστήσουμε ό,τι θέλουμε, αλλά αν οι εθελοντές θα συμμορφωθούν με τις οδηγίες είναι μία άλλη ιστορία», κατέληξε.

Ρεαλιστική προσέγγιση της μείωσης θερμιδικής πρόσληψης

Οι επιστήμονες έχουν αρχίσει, επομένως, να αναζητούν πιο ρεαλιστικές προσεγγίσεις για τη μείωση της θερμιδικής πρόσληψης. Σήμερα πειραματίζονται με  γεύματα σε συγκεκριμένες ώρες, νηστεία μέρα παρά μέρα, διακοπτόμενη νηστεία (1 ημέρα νηστείας που εναλλάσσεται με 1-6 μέρες κανονικής διατροφής) και περιοδική παρατεταμένη νηστεία (2 ή περισσότερες ημέρες νηστείας σε περιοδικά χρονικά διαστήματα).

Υπάρχουν ενδιαφέρουσες δημοσιεύσεις σήμερα για την έρευνα μίας νέας νηστείας που περιλαμβάνει 5 ημέρες δίαιτα με 60% ελάττωση θερμίδων, δύο φορές το μήνα. Στα πειραματόζωα της ομάδας αυτής της δίαιτας παρατηρήθηκε αύξηση της επιβίωσης και σημειώθηκαν λιγότερα περιστατικά καρκίνου, μειωμένα επεισόδια φλεγμονής, μικρότερα ποσοστά παχυσαρκίας, χαμηλότερος ρυθμός απώλειας οστικής πυκνότητας και διατήρηση των γνωστικών λειτουργιών σε καλύτερα επίπεδα. Κατά τη διάρκεια των ημερών νηστείας το μέγεθος των νεφρών, της καρδιάς και του ήπατος των ποντικών μειωνόταν. Ωστόσο, με την επανασίτιση τα όργανα επέστρεφαν στο φυσιολογικό τους μέγεθος. Η ίδια μέθοδος δοκιμάστηκε σε εθελοντές. Οι εθελοντές αυτοί έχασαν 3 κιλά βάρους κατά μέσο όρο, δεν εμφάνισαν ανεπιθύμητες ενέργειες και παρουσίασαν σημαντική μείωση παραγόντων κινδύνου για το σακχαρώδη διαβήτη, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τον καρκίνο σε σύγκριση με εθελοντές που έκαναν συνεχώς την κανονική διατροφή. Περισσότερο ευνοήθηκαν όσοι είχαν αυξημένη αρτηριακή πίεση, λιπίδια και άλλους δείκτες φλεγμονής. Όσοι είχαν προδιαβήτη μετά από τρεις μήνες στη μελέτη είχαν φυσιολογικές τιμές γλυκόζης.

Αν και η απώλεια βάρους βοηθά τους ασθενείς με διαβήτη, ο κύριος ερευνητής υποστήριξε ότι οι θετικές επιδράσεις της έρευνάς του οφείλονται στη συρρίκνωση και στη συνέχεια επαναφορά του μεγέθους των οργάνων. Σε μια νέα έρευνα σε πειραματόζωα ο ίδιος ερευνητής βρήκε ότι τα ποντίκια που έκαναν νηστεία είχαν μεγαλύτερο αριθμό παγκρεατικών προγονικών κυττάρων. «Κατά την επανασίτιση, τα βλαστοκύτταρα ενεργοποιούνται και αναδομούν τα κύτταρα και τα οργανικά συστήματα που έχουν συρρικνωθεί κατά τη νηστεία», είπε.

Η πιθανότητα μίας θεραπείας που δεν περιλαμβάνει χειρουργική ή φαρμακευτική αγωγή είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρα για τους ασθενείς με διαβήτη.

Αυτή τη στιγμή η δίαιτα αυτή είναι διαθέσιμη σαν ένα πλάνο διατροφής 5 ημερών. Η δίαιτα βασίζεται κυρίως στα φρούτα και τα λαχανικά και περιλαμβάνει 1100 θερμίδες την πρώτη μέρα και περίπου 750 θερμίδες τις ημέρες 2-5. Είναι δίαιτα πλούσια σε υγιεινά λίπη και χαμηλή σε πρωτεΐνες και υδατάνθρακες.

Παρά τα συναρπαστικά ευρήματα σε διαβητικά ποντίκια και ανθρώπους με προδιαβήτη, οι ερευνητές δηλώνουν ότι η δίαιτα δεν μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 ή 2 καθώς η δίαιτα σε συνδυασμό με τα υπογλυκαιμικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία. Μία έρευνα που μελετά την εφαρμογή αυτής της δίαιτας σε ασθενείς με διαβήτη είναι σήμερα σε εξέλιξη. Ο προσωρινός περιορισμός ή η διακοπή των υπογλυκαιμικών φαρμάκων κατά τη διάρκεια της δίαιτας ίσως αποτελεί λύση.

Όπως συμβαίνει με κάθε δίαιτα, το μεγάλο ζητούμενο είναι να μπορεί ο ασθενής να την ακολουθήσει.

Πηγή: Abbasi J. Can a Diet That Mimics Fasting Turn Back the Clock?. JAMA. 2017

Φωτογραφία: Care_SMC (CC BY 2.0)

Για περισσότερες πληροφορίες πάνω σε πολλά ακόμα ενδιαφέροντα θέματα: pathologia.eu

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα