Η φλεγμονή δεν είναι κάτι που μπορούμε να δούμε ή να νιώσουμε, ωστόσο μπορεί να προκαλεί βλάβες σε όλα τα όργανα του σώματος. Είναι μία αόρατη κατάσταση που κρύβεται πίσω από σχεδόν κάθε πάθηση, από την καρδιακή νόσο μέχρι τη στυτική δυσλειτουργία.
Οι περισσότεροι θάνατοι σήμερα αποδίδονται σε αίτια όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο καρκίνος, η καρδιακή νόσος και οι επιπλοκές της νόσου Alzheimer ή του διαβήτη. Αυτό που δεν αντιλαμβανόμαστε, ωστόσο, είναι ότι η χρόνια φλεγμονή, η οποία φαίνεται αβλαβής εκ πρώτης όψεως, αποτελεί την κύρια αιτία που ο οργανισμός εμφανίζει τις παραπάνω παθήσεις σχεδόν στο σύνολό τους.
Η χρόνια φλεγμονή αποτελεί συνιστώσα όλων σχεδόν των μειζόνων παθήσεων. Ένα γεγονός που προκαλεί ανησυχία είναι ότι οι αλλεργίες και οι αρθρίτιδες εμφανίζονται με συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα, κάτι που συνιστά ότι υπάρχει αντίστοιχη αύξηση της χρόνιας φλεγμονής. Αρκετές ερευνητικές ομάδες εργάζονται σήμερα έτσι ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τους μηχανισμούς της χρόνιας φλεγμονής, με αποτέλεσμα να ανακαλυφθούν νέοι τρόποι για την αντιμετώπισή της.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε παρατηρήσει τα σημεία της οξείας φλεγμονής κατά καιρούς. Η θερμότητα, το οίδημα και η ερυθρότητα εμφανίζονται συχνά σε διάφορους τραυματισμούς. Αντιδράσεις όπως οι παραπάνω προκαλούνται από την εισροή των λευκών αιμοσφαιρίων στην περιοχή του τραύματος με σκοπό να προστατευτεί η πληγή. Η οξεία φλεγμονή μπορεί να συμβεί επίσης στο εσωτερικό του οργανισμού κατά τις λοιμώξεις, όπως για παράδειγμα στην πνευμονία. Στις περιπτώσεις αυτές τα λευκά αιμοσφαίρια στοχεύουν τα βακτήρια που βρίσκονται στην κυκλοφορία του αίματος και στους ιστούς. Η άνοδος της θερμοκρασίας και το οίδημα λόγω της οξείας φλεγμονής, αποτελούν μέρος της μάχης που δίνει ο οργανισμός για να αντιμετωπίσει τους εισβολείς που μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη.
Η χρόνια φλεγμονή, ωστόσο, αποτελεί μία διαφορετική διαδικασία. Σε αυτή, τα λευκά αιμοσφαίρια που παράγονται από τον οργανισμό για να αντιμετωπίσουν μία λοίμωξη, δεν υποχωρούν όταν αυτή παρέλθει, με αποτέλεσμα να επιτίθενται σε υγιή όργανα και ιστούς. Ουσιασικά αυτό που γίνεται είναι ότι η άμυνα του οργανισμού επιτίθεται στον ίδιο τον οργανισμό με φιλικά πυρά, τα οποία όμως δεν είναι καθόλου φιλικά. Όταν η χρόνια φλεγμονή είναι αυξημένη μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος είναι περισσότερο ευάλωτο. Οι βλάβες στις αρθρώσεις οδηγούν σε εμφάνιση αρθρίτιδας, οι βλάβες στον εγκέφαλο σε νόσο Alzheimer, οι βλάβες των αρτηριών σε καρδιακή νόσο κλπ. Η χρόνια φλεγμονή, ωστόσο, ειναι δυνατό να αντιμετωπιστεί, γεγονός που μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε τα περισσότερα αίτια πρωίμου θανάτου.
Η χρόνια φλεγμονή επηρεάζει την πορεία διαφόρων παθήσεων, όπως για παράδειγμα η καρδιακή νόσος. Όταν η συγκέντρωση της LDL παρουσιάζει αύξηση στα αιμοφόρα αγγεία, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά στέλνοντας μακροφάγα. Στη χρόνια φλεγμονή, ο οργανισμός θα αντιδράσει υπερβολικά και θα στείλει μεγαλύτερο αριθμό λεκών αιμοσφαιρίων από αυτόν που χρειάζεται, με αποτέλεσμα τα κύτταρα αυτά να προσπαθήσουν να πέψουν τη χοληστερόλη. Σύντομα, τα ίδια αυτά κύτταρα του αίματος θα γεμίσουν με λίπος και θα καταστραφούν αφήνοντας πίσω τους λιπώδη κατάλοιπα. Πριν τον κυτταρικό τους θάνατο, ωστόσο, θα στείλουν περισσότερα σήματα στις κυτταροκίνες, μία ομάδα πρωτεϊνών που προσελκύει περισσότερα μακροφάγα. Κατά συνέπεια, η παραπάνω διαδικασία επαναλαμβάνεται συνεχώς με αποτέλεσμα να ευνοείται ο σχηματισμός πλακών στα αρτηριακά τοιχώματα. Τα αιμοφόρα αγγεία χάνουν την ελαστικότητά τους και γίνονται άκαμπτα και γεμάτα λιπώδεις ουσίες, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται αθηροσκλήρωση. Κατά την τελευταία, δημιουργούνται αιματικοί θρόμβοι από τις λιπώδεις ουσίες που βρίσκονται στα τοιχώματα οι οποίοι μπορεί να αποκολληθούν και να προκαλέσουν εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι ίδιοι θρόμβοι μπορεί να αποκλείσουν τη ροή του αίματος και σε άλλα όργανα. Η παραπάνω διαδικασία είναι αυτή που καθιστά τη χρόνια φλεγμονή ένα σιωπηλό αλλά θανατηφόρο πρόβλημα, καθώς αναπτύσσεται σταδιακά χωρίς να γίνεται αντιληπτή. Εκτός από την καρδιά, μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο προκαλώντας κατάθλιψη και έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, τις αρθρώσεις προκαλώντας ρευματοειδή αρθρίτιδα ή την κοιλιακή χώρα προκαλώντας αύξηση του σπλαγχνικού λίπους.
Ένας μεγάλος αριθμός ερευνητών παγκοσμίως προσπαθεί να κατανοήσει γιατί η συχνότητα της παραπάνω ανοσιακής απόκρισης αυξάνεται συνεχώς. Τα ευρήματα μέχρι τώρα δείχνουν ότι ο μοντέρνος τρόπος ζωής και η διατροφή επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία του εμφύτου ανοσοποιητικού συστήματος. Η ευρεία χρήση των εμβολίων και των αντιβιοτικών μας έχει βοηθήσει να αντιμετωπίζουμε πλέον με σχετική ευκολία παθήσεις που στο παρελθόν ήταν θανατηφόρες. Το μέσο όρο ζωής έχει αυξηθεί με αποτέλεσμα να υπάρχει περισσότερος χρόνος για να εμφανιστούν οι επιδράσεις του κακού τρόπου ζωής, των γονιδίων και της ηλικίας στις αρτηρίες και τα υπόλοιπα όργανα του σώματος. Ο οργανισμός αντιλαμβάνεται τα παραπάνω ως σήματα κινδύνου και στέλνει λευκά αιμοσφαίρια ενεργοποιώντας χημικές αντιδράσεις που καταστρέφουν υγιή κύτταρα και ιστούς.
Ένα άτομο που κάνει διατροφή υψηλή σε τηγανητά και επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να παρουσιάσει παχυσαρκία. Η συσσώρευση σπλαγχνικού λίπους γύρω από τα διάφορα όργανα προκαλεί την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αποτέλεσμα είναι να παρουσιάζεται χρόνια φλεγμονή η οποία συνοδεύει την παχυσαρκία σε όλη τη διάρκεια που αυτή παραμένει.
Ορισμένοι γιατροί αντιμετωπίζουν τη φλεγμονή με χορήγηση στατινών, ενώ άλλοι συνιστούν φάρμακα που δεν χρειάζονται συνταγή, όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη. Οι στατίνες χρησιμοποιούνται συχνά για τον περιορισμό της φλεγμονής και μειώνουν επίσης τους δείκτες για εγκεφαλικό επεισόδιο και έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η απώλεια βάρους είναι ο καλύτερος τρόπος να περιοριστεί η χρόνια φλεγμονή. Η μείωση του σωματικού βάρους κατά 3% συνοδεύεται από 10% αντίστοιχη μείωση των πρωτεϊνών MCP-1 οι οποίες σχετίζονται με τη φλεγμονή. Η απομάκρυνση των ανθυγιεινών λιπών από τη διατροφή και η αντικατάστασή τους με ωμέγα-3 και ωμέγα-9 μπορεί επίσης να βοηθήσει στον περιορισμό των φλεγμονωδών σημάτων. Τα προσιθέμενα σάκχαρα, τα γλυκαντικά και το σιρόπι γλυκόζης υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη συμβάλουν επίσης στην εμφάνιση χρόνιας φλεγμονής και πρέπει να αποφεύγονται. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση 600ml ζαχαρούχων αναψυκτικών κάθε μέρα για 3 εβδομάδες προκαλεί αύξηση των επιπέδων της CRP κατά 109%. Αντιθέτως, τα φρέσκα φρούτα περιέχουν αντιοξειδωτικά και πολυφαινόλες που βοηθούν στον περιορισμό της φλεγμονής.
Τέλος μία συμβουλή για τους άνδρες: Μην ξεχνάτε να βουρτσίζετε τα δόντια σας. Έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της ουλίτιδας, της αρθρίτιδας, των καρδιακών παθήσεων και της στυτικής δυσλειτουργίας.
Βιβλιογραφία: WorldHealth.net