Η θεραπεία των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Τα γονίδια, το μικροβίωμα του εντέρου και το ανοσοποιητικό σύστημα όλα συμβάλουν στην παθολογία των παραπάνω παθήσεων. Επιστήμονες από το Weizmann Institute of Science, ωστόσο, προτείνουν μία λύση για να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό. Σε μία έρευνα με πειραματόζωα ανακάλυψαν ένα τρόπο να ενεργοποιήσουν ένα φυσικό μηχανισμό άμυνας που ωθεί τον οργανισμό να περιορίσει μόνος του τη φλεγμονή του εντέρου.
Η έρευνα, της οποίας επικεφαλής ήταν ο Δρ Νόα Στέτνερ, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell Reports.
Οι ερευνητές εξέτασαν το μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ), ένα σηματοδοτικό μόριο που εμπλέκεται σε αρκετές βιολογικές διεργασίες. Στο παρελθόν αρκετοί επιστήμονες είχαν προσπαθήσει να καθορίσουν τη δράση του ΝΟ στις φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα, ωστόσο το ΝΟ σε ορισμένες περιπτώσεις περιόριζε τη φλεγμονή ενώ σε άλλες την προκαλούσε.
Οι ερευνητές της παρούσας μελέτης υπέθεσαν, λοιπόν, ότι το παραπάνω εύρημα παρατηρείται γιατί το ΝΟ έχει διαφορετικές δράσεις στο κάθε είδος κυττάρου που υπάρχει στο έντερο. Στη συνέχεια, μέσω γενετικής τροποποίησης, απέκλεισαν την παραγωγή του ΝΟ σε ορισμένα είδη κυττάρων: στα κύτταρα που καλύπτουν την εσωτερική επιφάνεια του εντέρου και στα ανοσιακά κύτταρα του εντέρου. Παρατήρησαν ότι τα συμπτώματα της κολίτιδας παρουσίαζαν επιδείνωση όταν η σύνθεση του ΝΟ είχε αποκλειστεί στα κύτταρα της επιφάνειας του εντέρου. Αντιθέτως, όταν η παραγωγή του ΝΟ είχε διακοπεί στα ανοσιακά κύτταρα (και ιδιαίτερα στα μακροφάγα), τα συμπτώματα υποχωρούσαν.
Οι ερευνητές συμπέραναν, επομένως, ότι οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου μπορούν να αντιμετωπιστούν με αύξηση των επιπέδων ΝΟ, αγωγή που όμως μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες σε κύτταρα εκτός του εντέρου. Ο Στέτνερ, προσπάθησε στη συνέχεια με τη βοήθεια συνεργατών του, να ανακαλύψει μία μέθοδο για την ενίσχυση της παραγωγής ΝΟ μόνο στα κύτταρα της επιφάνειας του εντέρου.
Για το λόγο αυτό εξέτασαν ένα ένζυμο, το ASL, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή του αμινοξέος αργινίνη. Η τελευταία αποτελεί το κύριο συστατικό από το οποίο ο οργανισμό συνθέτει το ΝΟ. Αναζητώντας ουσίες που επηρεάζουν τη δράση του ενζύμου ASL, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η φισετίνη, μία ουσία που βρίσκεται στα μήλα, στους λωτούς και στις φράουλες, αυξάνει τα επίπεδα του ASL. Αντίστοιχα, μία άλλη ουσία, η κιτρουλλίνη, η οποία βρίσκεται στο καρπούζι, τα ζαχαρότευτλα και το σπανάκι, ενισχύει τη δράση του ενζύμου.
Τα δύο συμπληρώματα, όταν χορηγηθούν μαζί, αυξάνουν την παραγωγή του ΝΟ ειδικά στα κύτταρα της έσω επιφάνειας του εντέρου. Σημαντικότερα, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι στα ποντίκια που χορηγήθηκε αυτή η αγωγή, τα συμπτώματα υποχώρησαν σημαντικά.
Η θεραπεία προσέφερε επίσης οφέλη στον καρκίνο του παχέος εντέρου, ο οποίος είναι γνωστό ότι επιδεινώνεται από τη φλεγμονή του εντέρου. Στα ποντίκια με νεοπλάσματα του εντέρου, η εντερική φλεγμονή υποχώρησε και τα νεοπλάσματα περιορίστηκαν σε όγκο και σριθμό μετά τη χορήγηση της θεραπείας.
Εάν η αγωγή αυτή μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του ΝΟ στην έσω επιφάνεια του εντέρου στον άνθρωπο, ίσως βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση των φλεγμονωδών παθήσεων του εντέρου. Ενδεχομένως, η αγωγή αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στον περιορισμό των επιπλοκών από τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Το γεγονός ότι οι ουσίες που χορηγούνται είναι ήδη διαθέσιμες χωρίς ιατρική συνταγή θα επιτρέψει ταχεία εφαρμογή της θεραπείας, αν τελικά επαληθευτεί και στον άνθρωπο.
Βιβλιογραφία: Weizmann Institute of Science