Νέα Δεδομένα για το Ρόλο που Παίζει ο Ιός του Απλού Έρπητα στη Νόσο Alzheimer

Ο ιός του απλού έρπητα, ο οποίος προκαλεί το εξάνθημα του επιχειλίου έρπητα, μπορεί να ευθύνεται για τουλάχιστον το 50% των περιστατικών νόσου Alzheimer, σύμφωνα με μία ειδικό που εξέτασε τα διαθέσιμα δεδομένα για τη νευροεκφυλιστική νόσο.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), 3.7 δισεκατομμύρια άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών, δηλαδή το 67% του παγκοσμίου πληθυσμού, είναι φορείς τον ιό του απλού έρπητα τύπου 1 ή HSV-1. Ο ιός μεταδίδεται με την επαφή και συνήθως η λοίμωξη με αυτόν είναι ασυμπτωματική. Το συχνότερο σύμπτωμα του ιού είναι το χαρακτηριστικό φυσαλιδώδες εξάνθημα στο πρόσωπο, το οποίο είναι γνωστό ως επιχείλιος έρπητας.

Καθώς δεν υπάρχει θεραπεία για τον ιό, ο τελευταίος μπορεί να παραμείνει στον οργανισμό σε λανθάνουσα κατάσταση και να προκαλέσει εκ νέου συμπτώματα όταν ο οργανισμός είναι εξασθενημένος. Μέχρι την ηλικία των 60 ετών, οι περισσότεροι ασθενείς έχουν μολυνθεί με τον ιό. Επιπλέον, 417 εκατομμύρια άτομα μεταξύ των ηλικιών 15 και 49 φέρουν επίσης τον ιό HSV-2 , ο οποίος αποτελεί μία σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μορφή της νόσου που επηρεάζει τα γεννητικά όργανα.

Λαμβάνονας υπόψη μας την υψηλή συχνότητα του έρπητα, καθώς και τη συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα των περιστατικών νόσου Alzheimer (με το συνολικό αριθμό περιστατικών να εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 82 εκατομμύρια μέχρι το 2030 και τα 152 εκατομμύρια το 2050), η σύνδεση μεταξύ των δύο παθήσεων χρήζει διερεύνησης.

Η Ρουθ Ιτζάκι, μία καθηγήτρια στο Τμήμα Νευροεπιστήμης και Πειραματικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, έχει μελετήσει τη σύνδεση μεταξύ του έρπητα και της νόσου Alzheimer για περισσότερο από 20 χρόνια. Την Παρασκευή, δημοσίευσε τα τελευταία της ευρήματα στο Frontiers in Aging Neuroscience.

Υποστήριξε ότι ο ιός HSV1 μπορεί να ευθύνεται για ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των περιστατικών νόσου Alzheimer, ωστόσο παρά το παραπάνω γεγονός, η νόσος Alzheimer δεν είναι λοιμώδης.

Σε προηγούμενες έρευνες, η Ιτζάκι είχε παρατηρήσει ότι οι ασθενείς που φέρουν το αλληλόμορφο γονίδιο APOE-ε4 επηρεάζονται περισσότερο από τον ιό HSV-1 και η επανενεργοποίηση του ιού μπορεί να προκαλεί σταδιακά βλάβες στον εγκέφαλο μέχρι να εμφανιστούν συμπτώματα της νόσου Alzheimer. Η ερευνητική ομάδα της διαπίστωσε επίσης την παρουσία σωματιδίων του ιού HSV-1 στους εγκεφάλους ηλικιωμένων ασθενών.

Η Ιτζάκι, ανέπτυξε επομένως τη θεωρία ότι τα αντιιικά φάρμακα μπορεί να έχουν χρησιμότητα στην πρόληψη της νόσου Alzheimer. Ωστόσο, τα δεδομένα για να υποστηρίξει τον ισχυρισμό της αυτό, είναι φτωχά. Το National Health Insurance Research Database στην Ταϊβάν, το οποίο περιλαμβάνει το 99.9% του πληθυσμού της χώρας, αποτελεί μία καλή βάση που περιέχει δεδομένα για αρκετές ασθενείες τις οποίες μπορούν να εξετάσουν οι επιστήμονες.

Για την τελευταία της μελέτη, η Ιτζάκι ανέλυσε δεδομένα από τις τελευταίες έρευνες, μεταξύ των οποίων τρεις που δημοσιεύτηκαν φέτος και είχαν βασιστεί στη βάση δεδομένω της Ταϊβάν. Από αυτές, οι δύο είχαν εξετάσει τη λοίμωξη από τον ιό της ανεμευλογιάς-έρπητα ζωστήρα (VZV) και τη σύνδεσή της με την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Η τρίτη έρευνα επικεντρώθηκε περισσότερο στον έρπητα.

Οι έρευνες επικεντρώθηκαν σε αυτό που η Ιτζάκι ονόμαστε «γεροντική άνοια» και όχι στη νόσο Alzheimer, καθώς τα αίτια των συμπτωμάτων δεν ήταν ξεκάθαρα σε όλους τους ασθενείς.

Η τρίτη έρευνα, την οποία η Ιτζάκι θεώρησε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, εξέτασε τη σύνδεση μεταξύ του ιού του απλού έρπητα και της νόσου Alzheimer σε 8.362 ασθενείς που ήταν τουλάχιστον 50 ετών κατά το έτος 2000. Οι εθελοντές είχαν επισκεφθεί τον γιατρό με συμπτώματα του ιού HSV-1 ή HSV-2 τουλάχιστον 3 φορές κατά το έτος που προηγήθηκε της αρχής της έρευνας.

Η συχνότητα της νόσου Alzheimer σε αυτό τον πληθυσμό, συνεκρίθη με 25.086 άτομα αντίστοιχης ηλικίας και φύλου που δεν είχαν έρπη.

Οι ασθενείς που είχαν μολυνθεί με τους ιούς HSV και VZV είχαν αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν γεροντική άνοια. Ωστόσο, η αντιιική θεραπεία φάνηκε να σχετίζεται με «σημαντική μείωση» στην πιθανότητα εμφάνισης άνοιας στο μέλλον, είπε η Ιτζάκι.

Στην ομάδα που είχε λάβει αντιερπητικά φάρμακα, μόλις το 5% παρουσίασε άνοια την επόμενη δεκαετία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 28% για τους ασθενείς που δεν είχαν λάβει θεραπεία.

Ακόμα δεν γνωρίζουμε γιατί τα φάρμακα αυτά έχουν τις παραπάνω επιδράσεις. Επίσης δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν αν τα αντιιικά μπορούν να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα της νόσου. Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι τα φάρμακα δεν επιτρέπουν στον ιό να επιτεθεί στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ).

Παρά τη σημαντικότητα των παραπάνω ευρημάτων, η Ιτζάκι δήλωσε ότι οι εθελοντές αποτελούσαν σπάνια περιστατικά σοβαρών λοιμώξεων από HSV1 και VZV. Είχαν κατά πλειοψηφία έρπητα ζωστήρα, υποτροπιάζοντα επεισόδια επιχειλίου έρπητα ή έρπητα των γεννητικών οργάνων ή όλα τα παραπάνω και όχι την ασυμπτωματική μορφή του ιού που εμφανίζεται συχνότερα.

«Αν ωστόσο εξετάσουμε τα παραπάνω δεδομένα σε συνδυασμό με τις περισσότερες από 130 δημοσιεύσεις που υποστηρίζουν την εμπλοκή του HSV1 στη νόσο Alzheimer, δικαιολογείται σε μεγάλο βαθμό η χρήση των αντιερπητικών φαρμάκων στη θεραπεία της νόσου Alzheimer», δήλωσε.

Υποστήριξε, μάλιστα, ότι μία μικρή δόση αντιιικών στα άτομα ηλικίας 30-40 ετών που φέρουν το γονίδιο APOE-ε4, θα μπορούσε ουσιαστικά να προλάβει την εμφάνιση της άνοιας.

Αν και τα αίτια της νόσου Alzheimer είναι ακόμη άγνωστα, αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι η συσσώρευση πλακών στον εγκέφαλο μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο.

«Σε εγκεφαλικούς ιστούς που εξετάζονται μετά θάνατον, ανευρίσκεται συχνά ιικό DNA μέσα στις πλάκες», είπε η Ιτζάκι. «Οι κύριες πρωτεΐνες των πλακών και των ινών συσσωρεύονται επίσης σε κυτταρικές καλλιέργειες κυττάρων που έχουν μολυνθεί με τον ιό HSV-1. Τα αντιιικά φάρμακα μπορούν πιθανώς να αποτρέψουν το παραπάνω», είπε.

Η Ιτζάκι ελπίζει ότι τελικά θα αναπτυχθεί ένα εμβόλιο για τον HSV1, ωστόσο η ανακάλυψη αυτή μάλλον θα χρειαστεί κάποια χρόνια ακόμα.

Για να απαντηθούν τα ερωτήματα που δημιουργήθηκαν από τις παραπάνω έρευνες, η Ιτζάκι δήλωσε ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες σε διαφορετικές ομάδες ασθενών, καθώς και έρευνες που θα εξετάσουν τις ήπιες μορφές των HSV-1 και HSV-2.

Ο Ντέιβιντ Ρέινολντς, επικεφαλής του Alzheimer’s Research UK, δήλωσε ότι «η έρευνα για τη σύνδεση του ιού του έρπητα και της νόσου Alzheimer είναι πολύ περιορισμένη και ελάχιστοι επιστήμονες επικεντρώνονται σε αυτή. Η παρούσα μελέτη έχει αρκετές έρευνες παρατήρησης και δεν μπορεί να αποδείξει σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Τα στοιχεία που παρουσίασε η μελέτη δεν επαρκούν για να πούμε ότι η νόσος Alzheimer είναι λοιμώδης και μπορεί να μεταδοθεί από το ένα άτομο στο άλλο. Αντίστοιχα δεν μπορούμε να πούμε ότι ο επιχείλιος έρπητας αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας».

Ο Τζέιμς Πίκετ, επικεφαλής έρευνας στο Alzheimer’s Society, περιγράφει τον έρπητα ως «καυτό θέμα» για την έρευνα της άνοιας, ωστόσο τονίζει ότι γνωρίζουμε ελάχιστα για τη σύνδεση μεταξύ των δύο παθήσεων.

«Χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να διαπιστώσουμε αν τα αντιιικά φάρμακα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας. Προς το παρόν ο μόνος τρόπος να μειώσει κάποιος τον κίνδυνο άνοιας είναι να κάνει μία υγιεινή διατροφή, να ασκείται τακτικά, να μην καπνίζει, να μην πίνει και να έχει ρυθμισμένη αρτηριακή πίεση».

Ο Τζον Χάρντι, καθηγητής νευροεπιστήμης στο University College London, δήλωσε ότι «Η Δρ Ιτζάκι ακολουθεί ένα μοναχικό μονοπάτι με βάση την πεποίθησή της ότι η λοίμωξη από τον ιό HSV αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τη νόσο Alzheimer, ωστόσο οι περισσότεροι επιστήμονες, μεταξύ των οποίων κι εγώ, είμαστε ακόμα σκεπτικοί».

Ο ίδιος υποστήριξε ότι οι παραπάνω παρατηρήσεις δεν αποδεικνύουν σύνδεση, ωστόσο τόνισε ότι ο ρόλος των λοιμώξεων στη νόσο Alzheimer χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. «Σίγουρα, υπάρχουν ξεκάθαρα δεδομένα που να δείχνουν ότι υπάρχη σαφής σύνδεση μεταξύ των φλεγμονωδών διαδικασιών και της νόσου Alzheimer», κατέληξε.

Βιβλιογραφία: Frontiers

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα