Η κοιλιοκάκη είναι μία χρόνια, αυτοάνοση νόσος, τα συμπτώματα της οποίας εμφανίζονται μετά την κατανάλωση γλουτένης. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε μάθει αρκετά σχετικά με τους μηχανισμούς της νόσου, καθώς και τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνισή της. Ωστόσο, οι έρευνες που εξέτασαν αν η νόσος μπορεί να επηρεάσει το προσδόκιμο ζωής των ασθενών δεν έχουν καταλήξει σε σαφή αποτελέσματα. Μία νέα μελέτη προσπάθησε να δώσει απάντηση στο παραπάνω ερώτημα.
Η Κοιλιοκάκη Μπορεί να Επηρεάσει το Σύνολο του Οργανισμού
Μέχρι προσφάτως, πιστεύαμε ότι η κοιλιοκάκη ήταν μία γαστρεντερική νόσος της παιδικής ηλικίας που προκαλεί κοιλιακό άλγος, διάρροια, δυσκοιλιότητα και μετεωρισμό. Γνωρίζαμε επίσης ότι μπορεί να προκαλέσει βλάβες στις λάχνες του λεπτού εντέρου. Οι τελευταίες είναι μικρές τριχοειδείς προεκβολές που βοηθούν τον οργανισμό να απορροφήσει τις θρεπτικές ουσίες από τα τρόφιμα.
Με την ανάπτυξη νέων εξετάσεων αίματος και την εξέταση αρκετών ασθενών, γνωρίζουμε πλέον ότι η κοιλιοκάκη είναι μία συστηματική νόσος που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και να επηρεάσει αρκετούς διαφορετικούς ιστούς ή όργανα του σώματος. Οι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο μπορεί να παρουσιάσουν αρθραλγία, οστεοπενία ή οστεοπόρωση, κατάγματα, εξανθήματα και ψυχιατρικά συμπτώματα, όπως άγχος ή κατάθλιψη.
Ο προκλητικός παράγοντας της νόσου από το περιβάλλον, δηλαδή η γλουτένη, είναι γνωστός εδώ και αρκετά χρόνια. Όταν η γλουτένη αφαιρεθεί από τη διατροφή, οι ασθενείς παρουσιάζουν βελτίωση ή ολική υποχώρηση των συμπτωμάτων, οι εξετάσεις αίματος επιστρέφουν στο φυσιολογικό, ενώ η λειτουργία του λεπτού εντέρου επανέρχεται.
Η Κοιλιοκάκη Μπορεί να Επηρεάσει το Προσδόκιμο Ζωής
Έρευνες που εξέτασαν τη θνησιμότητα στους ασθενείς με κοιλιοκάκη έχουν καταλήξει γενικά σε αντικρουόμενα αποτελέσματα, με ορισμένες να δείχνουν ότι η νόσος αυξάνει μέχρι και 2 φορές τον κίνδυνο θνησιμότητας, ενώ άλλες να δείχνουν ότι δεν αυξάνει τον κίνδυνο. Επιπλέον, δεν γνωρίζουμε ακόμη μέσω ποιών μηχανισμών μπορεί να επηρεάσει η νόσος το προσδόκιμο ζωής. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι σημαντικό ρόλο παίζει η χρόνια φλεγμονή, η οποία ενοχοποιείται για την οστεοπενία και τα κατάγματα, τις επιπλοκές των σχετιζομένων με τη νόσο παθήσεων (όπως ο διαβήτης τύπου 1) ή, σπανιότερα, την εμφάνισης εντερικού λεμφώματος (μίας μορφής καρκίνου).
Μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με κοιλιοκάκη έχουν πράγματι αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρατήρηση της έρευνας ήταν ότι οι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο διατρέχουν στο σύνολό τους αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας, ωστόσο ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος σε αυτούς που διαγνώστηκαν με τη νόσο στις ηλικίες 18-39. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι ο κίνδυνος θανάτου ήταν αυξημένος από τον 1ο χρόνο μετά τη διάγνωση και διατηρήθηκε ακόμα και 10 χρόνια αργότερα. Η αύξηση στη θνησιμότητα σχετιζόταν συνήθως με παθήσεις όπως η καρδιαγγειακή νόσος, ο καρκίνος, οι αναπνευστικές παθήσεις ή άλλα νοσήματα που επιβαρύνονται από την κοιλιοκάκη.
Οι Προσαρμογές στη Διατροφή και οι Τακτικές Εξετάσεις Μειώνουν τον Κίνδυνο
Η ελαφρώς αυξημένη θνησιμότητα δεν σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που διαχειριζόμαστε την κοιλιοκάκη. Ωστόσο, οι παρατηρήσεις της έρευνας δίνουν ένα σαφές πλάνο στους γιατρούς και τους ασθενείς σχετικά με τους τομείς που πρέπει να επικεντρωθούν έτσι ώστε να περιορίσουν τους παραπάνω κινδύνους.
Για παράδειγμα, έρευνες έχουν δείξει ότι η ανεπαρκής κατανάλωση τροφίμων ολικής αλέσεως και φυτικών ινών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως. Ειδικότερα, η χαμηλή κατανάλωση τροφίμων ολικής αλέσεως αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Αν λάβουμε υπόψη μας τους περιορισμούς της διατροφής χωρίς γλουτένη, καταλαβαίνουμε ότι οι ασθενείς με κοιλιοκάκη καταναλώνουν χαμηλότερες ποσότητες των παραπάνω τροφίμων σε σχέση με αυτούς που κάνουν δίαιτα χωρίς περιορισμούς. Κατά συνέπεια, είναι προφανές ότι οι ασθενείς με κοιλιοκάκη πρέπει να καταναλώσουν τρόφιμα ολικής αλέσεως από πηγές που δεν περιέχουν γλουτένη, όπως η βρώμη, το κινόα και ο αμάραντος.
Σε άλλες περιπτώσεις ο αυξημένος κίνδυνος θανάτου μπορεί να αποδίδεται στις πνευμονικές επιπλοκές της νόσου. Οι ασθενείς πρέπει να μιλούν με τον γιατρό τους σχετικά με το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου, καθώς μπορεί να περιορίσει σημαντικά τον κίνδυνο αρκετών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.
Η χρόνια φλεγμονή αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει τη θνησιμότητα στους ασθενείς με κοιλιοκάκη. Αν και η παρούσα μελέτη δεν διαπίστωσε αυξημένο κίνδυνο θανάτου στους ασθενείς που δεν παρουσίασαν υποχώρηση της φλεγμονής μετά τον περιορισμό της γλουτένης, είναι σημαντικό να γίνονται τακτικά βιοψίες στο έντερο προκειμένου να διαπιστώνεται η παρουσία φλεγμονής.
Μετά την ίαση του εντέρου, οι ασθενείς πρέπει να επισκέπτονται τον γιατρό και το διαιτολόγο τους ετησίως προκειμένου να επαναπροσαρμόζεται η δίαιτά τους, να γίνεται εκτίμηση για άλλα αυτοάνοσα νοσήματα και να εξετάζεται αν πρέπει να πάρουν βιταμίνες. Τα τακτικά τσεκ-απ, το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο και η διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, φυτικές ίνες και τρόφιμα ολικής αλέσεως χωρίς γλουτένη αποτελούν τις καλύτερες προσεγγίσεις για τον περιορισμό του κινδύνου.
Βιβλιογραφία: Harvard Health