Αλλεργίες: Πλήρης οδηγός επιβίωσης

Οι αλλεργίες αποτελούν μία σειρά παθήσεων που προκαλούνται από υπερευαισθησία του ανοσοποιητικού συστήματος σε κάποιο περιβαλλοντικό παράγοντα ο οποίος δεν προκαλεί φυσιολογικά αντίδραση στον άνθρωπο. Προκαλούνται από τρόφιμα ή άλλες ουσίες του περιβάλλοντος.

Οι αλλεργίες είναι πολύ κοινές. Εκτιμάται ότι επηρεάζουν περισσότερο από το 25% του πληθυσμού τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Είναι ιδιαίτερα κοινές στα παιδιά. Ορισμένες αλλεργίες παρέρχονται με την ηλικία, ωστόσο άλλες παραμένουν εφ’όρου ζωής. Νέες αλλεργίες μπορεί επίσης να αναπτυχθούν στην ενήλικη ζωή.

Η αλλεργία μπορεί να επηρεάσει τις καθημερινές δραστηριότητες, ωστόσο οι περισσότερες αλλεργικές αντιδράσεις είναι ήπιες και μπορούν να αντιμετωπιστούν εύκολα. Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να εμφανιστούν, ωστόσο είναι σπάνιες.

Συχνότερες αλλεργίες

Οι ουσίες που προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις λέγονται αλλεργιογόνα. Τα συχνότερα από αυτά περιλαμβάνουν:

  • Τη γύρη – Η αλλεργία σε αυτή είναι γνωστή ως αλλεργική ρινίτιδα
  • Τα ακάρεα της σκόνης
  • Οι τρίχες ή το δέρμα των ζώων
  • Τρόφιμα – Ιδιαίτερα οι ξηροί καρποί, τα φρούτα, τα οστρακοειδή, τα αυγά και το γάλα της αγελάδας
  • Τσιμπήματα εντόμων
  • Φάρμακα – Όπως η ιβουπροφένη, η ασπιρίνη και ορισμένα αντιβιοτικά
  • Το λατέξ – Χρησιμοποιείται σε ορισμένα είδη γαντιών και προφυλακτικών
  • Η μούχλα – Αυτή μπορεί να απελευθερώσει σωματίδια στον αέρα τα οποία μπορείτε να εισπνεύσετε
  • Χημικά στο σπίτι – Όπως για παράδειγμα τα απορρυπαντικά και οι βαφές μαλλιών

Τα περισσότερα από τα παραπάνω αλλεργιογόνα δεν προκαλούν αντίδραση στους περισσότερους ανθρώπους που δεν είναι αλλεργικοί σε αυτά.

Συμπτώματα των αλλεργιών

Τα συμπτώματα μίας αλλεργικής αντίδραση εμφανίζονται συνήθως μέσα σε μερικά λεπτά από την έκθεση στο αλλεργιογόνο, αν και τυπικά μπορεί να εμφανιστούν σταδιακά σε ένα διάστημα μερικών ωρών.

Οι περισσότερες αλλεργικές αντιδράσεις είναι ήπιες και δεν επηρεάζουν τις καθημερινές δραστηριότητες. Ωστόσο, σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση που λέγεται αναφυλαξία.

Κύρια συμπτώματα

Τα συχνότερα συμπτώματα των αλλεργιών περιλαμβάνουν:

  • Φτέρνισμα και καταρροή ή ρινική συμφόρηση (αλλεργική ρινίτιδα)
  • Κνησμό, ερυθρότητα και αυξημένη ποσότητα δακρύων στους οφθαλμούς (επιπεφυκίτιδα)
  • Συριγμό, στηθάγχη, δύσπνοια και βήχα
  • Κνησμώδες, ερυθρό εξάνθημα (κνίδωση)
  • Οίδημα των χειλέων, της γλώσσας, των οφθαλμών ή του προσώπου
  • Κοιλιακό άλγος, αίσθημα αδιαθεσίας, έμετο ή διάρροια
  • Ξηρότητα και ερυθρότητα του δέρματος

Τα συμπτώματα παρουσιάζουν διαφοροποίηση ανάλογα με το αλλεργιογόνο και τον τρόπο έκθεσης σε αυτό. Για παράδειγμα, η έκθεση στη γύρη προκαλεί καταρροή, η αλλεργία του δέρματος παρουσιάζεται ως εξάνθημα, ενώ οι τροφικές αλλεργίες προκαλούν συνήθως κοιλιακό άλγος.

Αν πιστεύετε ότι παρουσιάζετε κάποια αλλεργική αντίδραση επισκεφθείτε το γιατρό σας. Αυτός μπορεί να σας ενημερώσει αν τα συμπτώματά σας αποδίδονται σε μία αλλεργία ή σε άλλα αίτια.

Σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία)

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μία αλλεργία μπορεί να οδηγήσει σε μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση, που λέγεται αναφυλαξία ή αναφυλακτικό σοκ και μπορεί να είναι ακόμα και απειλητική για τη ζωή. Επηρεάζει το σύνολο του οργανισμού και εμφανίζεται μέσα σε μερικά λεπτά από την έκθεση στο αλλεργιογόνο.

Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας περιλαμβάνουν όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω καθώς και:

  • Οίδημα στο λαιμό και το στόμα
  • Δυσκολία στην αναπνοή
  • Ζαλάδα
  • Σύγχυση
  • Ιώδης χρώση του δέρματος ή των χειλέων
  • Λιποθυμία και απώλεια των αισθήσεων

Η αναφυλαξία αποτελεί επείγουσα κατάσταση που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.

Διάγνωση

Αν πιστεύετε ότι έχετε κάποια αλλεργία, ενημερώστε τον γιατρό σας για τα συμπτώματά σας, πότε αυτά εμφανίζονται, με ποια συχνότητα και τι τα προκαλεί. Για τις ήπιες αλλεργίες με ξεκάθαρα αίτια, ο γιατρός σας μπορεί να χορηγήσει θεραπεία.

Αν η αλλεργία σας είναι πιο σοβαρή ή τα αίτιά της δεν είναι ξεκάθαρα, ενδεχομένως να χρειάζεται να εξεταστείτε από ειδικό αλλεργιολόγο. Οι εξετάσεις που γίνονται συχνότερα είναι:

Δερμοαντιδράσεις δια νυγμού

Κατά την εξέταση αυτή, μία σταγόνα υγρού που περιέχει το αλλεργιογόνο που εξετάζεται τοποθετείται στο χέρι σας. Στη συνέχεια το δέρμα τρυπάται με μία βελόνα. Αν έχετε αλλεργία στην ουσία αυτή, θα εμφανιστεί ένα ερυθρό, κνησμώδες εξάνθημα μέσα σε 15 λεπτά.

Η δερμοαντίδραση δια νυγμού είναι ανώδυνη και πολύ ασφαλής. Βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε λάβει αντισταμινικά πριν την εξέταση, καθώς μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.

Εξετάσεις αίματος

Αυτές μπορεί να γίνουν εναλλακτικά ή να συνοδεύουν τη δερμοαντίδραση δια νυγμού. Χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση των πλέον κοινών αλλεργιών. Ένα δείγμα αίματος λαμβάνεται και αναλύεται για την παρουσία ειδικών αντισωμάτων που εκκρίνονται από το ανοσοποιητικό σύστημα ως απόκριση σε ένα αλλεργιογόνο.

Επιδερμικές δοκιμασίες

Αυτές χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση ενός είδους εκζέματος που είναι γνωστό ως δερματίτιδα εξ’ επαφής, η οποία μπορεί να προκληθεί από την έκθεση του δέρματος σε ένα αλλεργιογόνο.

Μία μικρή ποσότητα του υπό εξέταση αλλεργιογόνου προστίθεται σε ειδικούς μεταλλικούς δίσκους, οι οποίοι στη συνέχεια τοποθετούνται στο δέρμα σας. Παραμένουν εκεί για 48 ώρες και ο ασθενής παρακολουθείται για την εμφάνιση αντιδράσεων.

Δίαιτα αποκλεισμού

Αν ο γιατρός υποψιάζεται κάποια τροφική αλλεργία, μπορεί να σας απαγορεύσει την κατανάλωση ενός συγκεκριμένου τροφίμου για να δει αν τα συμπτώματά σας θα παρουσιάσουν βελτίωση.

Μετά από μερικές εβδομάδες, μπορεί να σας ζητήσει να καταναλώσετε εκ νέου το συγκεκριμένο τρόφιμο για να διαπιστώσει αν θα παρουσιάσετε αντίδραση.

Μην ακολουθήσετε μόνοι σας αυτή τη μέθοδο διάγνωσης χωρίς να έχετε λάβει έγκριση από τον γιατρό σας.

Δοκιμασίες πρόκλησης

Σπανιότερα, η εξέταση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διαγνώσει μία τροφική αλλεργία. Κατά την εξέταση, καταναλώνετε το τρόφιμο το οποίο εξετάζεται σε σταδιακά αυξανόμενες ποσότητες και παρακολουθείται η αντίδρασή σας σε αυτό.

Η εξέταση αυτή πιο επικίνδυνη από τις υπόλοιπες, καθώς μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αντίδραση, ωστόσο έχει τη μεγαλύτερη ακρίβεια στη διάγνωση των τροφικών αλλεργιών. Λόγω της επικινδυνότητάς της, η εξέταση αυτή γίνεται μόνο σε μία κλινική, όπου υπάρχει η δυνατότητα να αντιμετωπιστεί η σοβαρή αλλεργική αντίδραση, αν αυτή εμφανιστεί.

Θεραπεία

Η θεραπεία της αλλεργίας εξαρτάται συνήθως από το αλλεργιογόνο που την προκαλεί. Συνήθως περιλαμβάνει αποφυγή έκθεσης στο αλλεργιογόνο ή φάρμακα για τον περιορισμό των συμπτωμάτων.

Αποφυγή έκθεσης στο αλλεργιογόνο

Ο καλύτερος τρόπος να περιορίσετε τα συμπτώματα, είναι συχνά η αποφυγή του αλλεργιογόνου, αν και αυτό δεν είναι πάντοτε δυνατό.

Για παράδειγμα, μπορείτε να αποφύγετε:

  • Τις τροφικές αλλεργίες προσέχοντας τι τρώτε.
  • Τις αλλεργίες στα ζώα κρατώντας τα εξώ από το σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο και πλένοντάς τα τακτικά.
  • Τις αλλεργίες στη μούχλα διατηρώντας ικανοποιητικό αερισμό στο σπίτι σας.
  • Την αλλεργική ρινίτιδα παραμένοντας στο σπίτι και αποφεύγοντας περιοχές που έχουν υψηλή ποσότητα γύρης.
  • Την αλλεργία στη σκόνη χρησιμοποιώντας ειδικά μαξιλάρια και ξύλινα πατώματα αντί για χαλιά.
Φάρμακα για τις αλλεργίες

Τα φάρμακα για τις ήπιες αλλεργίες πωλούνται στα φαρμακεία και δεν χρειάζονται ιατρική συνταγή. Πριν, ωστόσο, ξεκινήσετε τη λήψη τους ρωτήστε τον γιατρό ή το φαρμακοποιό σας καθώς δεν είναι ασφαλή για όλους.

Αντισταμινικά

Αυτά αποτελούν την κατηγορία φαρμάκου που χορηγείται συχνότερα στις αλλεργίες. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

  • Όταν εμφανίζονται τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης.
  • Για την πρόληψη μίας αλλεργικής αντίδρασης. Για παράδειγμα, μπορεί να χορηγηθούν το πρωί αν έχετε αλλεργική ρινίτιδα και τα επίπεδα γύρης στην ατμόσφαιρα θα είναι αυξημένα εκείνη την ημέρα.

Τα αντισταμινικά μπορεί να χορηγηθούν σε μορφή ταμπλέτας, κάψουλας, κρέμας, σιροπιού, οφθαλμικών σταγόνων ή ρινικού σπρέι, ανάλογα με το μέρος του σώματος που εμφανίζεται  αλλεργική αντίδραση.

Αποσυμφορητικά

Αυτά μπορεί να χρησιμοποιηθούν σαν βραχεία θεραπεία για την αποσυμφόρηση της ρινός που είναι αποτέλεσμα αλλεργικής αντίδρασης.

Μπορούν να χορηγηθούν ως ταμπλέτες, κάψουλες, ρινικά σπρέι ή πόσιμα. Μην τα χρησιμοποιείτε για περισσότερο από 1 εβδομάδα καθώς η μακροχρόνια χρήση μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας.

Κρέμες και λοσιόν

Η ερυθρότητα και ο κνησμός του δέρματος που είναι αποτέλεσμα αλλεργικής αντίδρασης μπορούν να αντιμετωπιστούν με κρέμες και λοσιόν που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή.

Κορτικοστεροειδή

Τα κορτικοστεροειδή μπορούν να περιορίσουν τη φλεγμονή που είναι αποτέλεσμα αλλεργικής αντίδρασης. Είναι διαθέσιμα ως:

  • Ρινικά σπρέι και οφθαλμικές σταγόνες για τα μάτια και τη μύτη
  • Κρέμες για το έκζεμα και τη δερματίτιδα εξ’ επαφής
  • Εισπνεόμενα για το άσθμα
  • Ταμπλέτες για την κνίδωση

Τα σπρέι, οι σταγόνες και οι περισσότερες κρέμες χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή. Για τα εισπνεόμενα, τις ταμπλέτες και τις ισχυρότερες κρέμες χρειάζεται συνταγή από τον γιατρό.

Ανοσοθεραπεία (απευαισθητοποίηση)

Η ανοσοθεραπεία αποτελεί επιλογή για ασθενείς με συγκεκριμένες σοβαρές αλλεργίες που επιμένουν και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα παραπάνω μέτρα.

Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση μικρών δόσεων του αλλεργιογόνου (ενέσιμα, με σταγόνες ή υπογλώσσιες ταμπλέτες) για μερικά χρόνια.

Όταν αυτές χορηγούνται ενέσιμα, υπάρχει μικρή πιθανότητα σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης, επομένως η θεραπεία αυτή πρέπει να γίνεται μόνο με επίβλεψη γιατρού. Οι σταγόνες και οι ταμπλέτες μπορούν να ληφθούν κανονικά στο σπίτι.

Ο στόχος της θεραπείας είναι ο οργανισμός να «συνηθίσει» την παρουσία του αλλεργιογόνου με αποτέλεσμα να μην αντιδρά τόσο έντονα σε αυτό. Η μέθοδος αυτή δεν θα θεραπεύσει πλήρως την αλλεργία σας, ωστόσο θα μειώσει τη βαρύτητά της με αποτέλεσμα να χρειάζεστε λιγότερα φάρμακα.

Θεραπεία σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης (αναφυλαξίας)

Όπως προαναφέρθηκε, σε ορισμένα άτομα με σοβαρές αλλεργίες, μπορεί να παρουσιαστεί μία απειλητική για τη ζωή αντίδραση που λέγεται αναφυλαξία ή αναφυλακτικό σοκ.

Αν κινδυνεύετε από αναφυλακτικό σοκ, πρέπει να έχετε μαζί σας ενέσιμη αδρεναλίνη. Σε περίπτωση που παρουσιάσετε συμπτώματα αναφυλακτικού σοκ, πρέπει άμεσα να κάνετε την ένεση στο μηρό σας και στη συνέχεια να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια.

Πρόληψη της αλλεργικής αντίδρασης

Ο καλύτερος τρόπος να προληφθεί μία αλλεργική αντίδραση είναι η αποφυγή του αλλεργιογόνου, ωστόσο αυτό δεν είναι πάντοτε δυνατό. Παρακάτω ακολουθούν συμβουλές για να αποφύγετε τα πλέον κοινά αλλεργιογόνα:

Ακάρεα της σκόνης

Ένα από τα κοινότερα αλλεργιογόνα είναι τα ακάρεα, τα οποία είναι μικρά έντομα που βρίσκονται στη σκόνη του σπιτιού. Για να περιορίσετε τον αριθμό τους:

  • Χρησιμοποιήστε ξύλινα πατώματα αντί για χαλιά.
  • Καθαρίστε προσεκτικά τα παράθυρα.
  • Προτιμήστε έπιπλα με δερμάτινη ή πλαστική επικάλυψη.
  • Καθαρίστε τα μαξιλάρια, τα παιδικά παιχνίδια, τις κουρτίνες και τα έπιπλα τακτικά πλένοντας ή ξεσκονίζοντάς τα.
  • Χρησιμοποιήστε αντιαλλεργικά καλύματα στα στρώματα, τα παπλώματα και τα μαξιλάρια.
  • Καθαρίστε τις επιφάνειες με βρεγμένο πανί και αποφύγετε το ξεσκόνισμα καθώς μπορεί να διασπείρει τη σκόνη στον αέρα.

Περιορίστε την σκόνη περισσότερο στα δωμάτια που περνάτε τη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας, όπως το υπονδωμάτιο και το καθιστικό.

Κατοικίδια ζώα

Συνήθως, για μία αλλεργική αντίδραση δεν ενοχοποιείται το τρίχωμα του ζώου, αλλά τα νεκρά κύτταρα του δέρματος, ο σίελος και τα ούρα.

Αν δεν μπορείτε να απομακρύνετε το ζώο από το σπίτι:

  • Προσπαθήστε να περιορίσετε το χρόνο που το ζώο βρίσκεται μέσα στο σπίτι.
  • Μην επιτρέπετε την είσοδο του ζώου στο υπνοδωμάτιο.
  • Πλένετε το ζώο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.
  • Αυξήστε τον εξαερισμό με ανεμιστήρες, air-condition ή ανοίγοντας τα παράθυρα.

Αν πρόκεται να επισκεφθείτε κάποιο φίλο ή συγγενή που έχει κατοικίδιο ζώο, ζητήστε τους να μην ξεσκονίσουν τη ημέρα της επίσκεψης καθώς αυτό θα απελευθερώσει αλλεργιογόνα στον αέρα. Μπορείτε επίσης να λάβετε ένα αντισταμινικό μία ώρα πριν την επίσκεψη για να περιορίσετε έτσι τα συμπτώματα.

Σωματίδια της μούχλας

Μικροσκοπικά σωματίδια που απελευθερώνονται από τη μούχλα μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση σε ορισμένα άτομα. Για να αποφύγετε τα σωματίδια αυτά:

  • Περιορίστε την υγρασία του σπιτιού σας και βελτιώστε τον εξαερισμό.
  • Μην διατηρείτε φυτά μέσα στο σπίτι.
  • Μην στεγνώνετε ρούχα μέσα στο σπίτι.
  • Αποφύγετε τα κτίρια με υγρασία, τα δάση και τα φύλλα καθώς και το κομμένο γρασίδι.
Τροφικές αλλεργίες

Αν ένα τρόφιμο περιέχει ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργίες αυτό πρέπει να αναγράφεται πάνω στη συσκευασία του. Πάντα διαβάζετε τα συστατικά των τροφίμων για να αποφύγετε αλλεργικές αντιδράσεις. Επίσης, προσέξτε ιδιαίτερα όταν τρώτε σε εστιατόρια. Ακόμα και αν σύμφωνα με το μενού, ένα φαγητό δεν περιέχει αλλεργιογόνα, διάφορες σάλτσες που το συνοδεύουν μπορεί να περιέχουν. Ενημερώστε πάντοτε το προσωπικό του εστιατορίου σχετικά με αλλεργίες που μπορεί να έχετε.

Αλλεργική Ρινίτιδα

Η αλλεργία στη γύρη, γνωστή ως αλλεργική ρινίτιδα, προκαλείται από την εισπνοή της γύρης που απελευθερώνεται από τα φυτά.

Διαφορετικά είδη φυτών, απελευθερώνουν γύρη σε διαφορετικές εποχές του χρόνου, επομένως η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανίζεται σε διαφορετική εποχή στον κάθε ασθενή. Τυπικά, ωστόσο αυτή εμφανίζεται την άνοιξη και το καλοκαίρι. Για να περιορίσετε την πιθανότητα εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας:

  • Παρακολουθήστε το δελτίο καιρού και, αν είναι δυνατό, παραμείνετε στο σπίτι όταν υπάρχει μεγάλη ποσότητα γύρης στην ατμόσφαιρα.
  • Μην στεγνώνετε τα ρούχα έξω από το σπίτι όταν υπάρχει αυξημένη ποσότητα γύρης.
  • Φορέστε ειδικά γυαλιά για να προστατεύσετε τα μάτια σας.
  • Κλείστε τις πόρτας και τα παράθυρα.
  • Κάντε μπάνιο και αλλάξτε ρούχα όταν γυρίσετε στο σπίτι.
  • Αποφύγετε τα πάρκα και το γρασίδι νωρίς το πρωί και αργά το βράδυ.
Τσιμπήματα εντόμων

Αν στο παρελθόν έχετε παρουσιάσει σοβαρή αντίδραση μετά από ένα τσίμπημα εντόμου, είναι σημαντικό να λάβετε μέτρα για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο. Όταν βρίσκεστε έξω, ιδιαίτερα το καλοκαίρι:

  • Καλύψτε το δέρμα σας.
  • Φορέστε παπούτσια.
  • Χρησιμοποιήστε εντομοαπωθητικό.
  • Αποφύγετε τα δυνατά αρώματα ή κολώνιες καθώς μπορεί να προσελκύσουν έντομα.
Πρόληψη της σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης (αναφυλαξίας)

Αν κινδυνεύετε από σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία), βεβαιωθείτε ότι έχετε μαζί σας πάντοτε δύο ενέσεις αδρεναλίνης. Ενημερώστε τους συναδέλφους και τους φίλους σας έτσι ώστε να είναι έτοιμοι να σας χορηγήσουν την ένεση μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο.

Βιβλιογραφία: NHS Inform

 

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα